Ken Loach & Paul Laverty

Η οπτική των Ken και Paul για τον μετακαπιταλισμό. – Συνεισφορά στο mέta.

Το ακόλουθο είναι ένα απόσπασμα από το σενάριο της ταινίας
ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΑΠΟΥΣΙΑΖΑΤΕ, γραμμένο από τον Paul Laverty και σκηνοθετημένο από τον Ken Loach.

Η Liza Jane, 11 ετών, είναι σε ένα βανάκι μεταφορών με τον πατέρα της Ricky. Είναι Σάββατο και του δίνει ένα χεράκι για να παραδώσει τα δέματα. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ο Ricky επιστρέφει τόσο αργά από τη δουλειά του που δεν τη βλέπει σχεδόν καθόλου. Θεωρεί τον εαυτό του «δικαιοδόχο ιδιοκτήτη φορτηγού μεταφορών»· με άλλα λόγια, αυτοαπασχολούμενο οδηγό βαν μεταφορών, κύριο της μοίρας του. [Η Liza Jane είναι γοητευμένη από τη στιλπνά μαύρη ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ που χρησιμοποιείται για να σαρωθεί κάθε δέμα. Παίζει με αυτό καθώς ο Ricky οδηγεί το βανάκι.]

LIZA JANE
Μπορεί και γράφει κείμενο, τηλεφωνεί, φωτογραφίζει,
σκανάρει, επικοινωνεί με τον πελάτη…. Κάτι άλλο;

RICKY
Μπορεί να κάνει κι ένα αναθεματισμένο μπιπ! Το ακούω στα
όνειρά μου…. κάνει μπιπ ακόμη και όταν βγαίνω από το
αμάξι για κάτι περισσότερο από δύο λεπτά…..

LIZA JANE
Για να ξέρουν πού είσαι;

RICKY
Με κάθε ακρίβεια, στον πόντο… και μπορούν να παρακολουθούν την πορεία του κάθε δέματος…. στην πίσω πόρτα, στο υπόστεγο του κήπου….

LIZA JANE
Ουάου! Το βλέπει ο δορυφόρος …. ακριβώς εδώ σε αυτό
μαύρο κουτί. . . . Καταπληκτικό δεν είναι; Ένας κατάσκοπος στο αμάξι… [Κάνει ότι μιλάει στη συσκευή] Γεια σας…. Liza Jane εδώ… Μου αρέσουν οι μπανάνες!

Ο Ricky γελάει.

RICKY
Επεξεργάζεται την ακριβή διαδρομή… την κυκλοφορία… τον καιρό… την εκτιμώμενη ώρα άφιξης…. και σβήνει εάν φτάνεις νωρίς! Σε περίπτωση που κάποιος είναι της ακριβείας…

LIZA JANE
Αλλά γιατί χρειάζονται τα πακέτα ακριβώς στη σωστή ώρα;

RICKY
Τι κάνουν οι μεγάλες εταιρείες τώρα… «παραγγείλετέ το online πριν
τα μεσάνυχτα… εγγυόμαστε παραλαβή την επομένη ημέρα αν πληρώσετε κάτι επιπλέον…. εντός ώρας».

LIZA JANE
Είσαι όλο ερωτήσεις, αγάπη μου…

LIZA JANE
Αλλά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις ζιγκ-ζαγκ παντού, άτακτα
…. ξέρουν πόσο αργά τελειώνεις;
Ο Ricky της ρίχνει μια ματιά.

LIZA JANE
Αλλά ποιος τα βάζει όλα εδώ μέσα;

RICKY
Τι εννοείς;

LIZA JANE
Κάποιος πρέπει να το έχει σκεφτεί… να βάλει όλες τις πληροφορίες μέσα… κάποιος πρέπει να το έκανε.
[πατώντας στη συσκευή] Εννοώ πραγματικά το έβαλε μέσα….

RICKY
Πρέπει να είναι ρομπότ, ή εφαρμογή, ή πρόγραμμα…

LIZA JANE
Αλλά κάποιος πρέπει να τροφοδοτήσει το ρομπότ για αρχή…

RICKY
Κάποιος σπασίκλας, υποθέτω…

LIZA JANE
Που δεν πάει ποτέ στην τουαλέτα. [Ο Ricky την κοιτάζει] Λοιπόν, αυτοί υπολογίζουν τα πάντα…. γιατί όχι και ώρα στην τουαλέτα;

Ο Ricky γελάει και κουνάει το κεφάλι του.

RICKY
Δεν πήρες αυτήν την ευφυΐα από μένα.
[ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΑΠΟΥΣΙΑΖΑΤΕ – ΣΚΗΝΗ 19]

Κατά τη διάρκεια του lockdown συνάντησα έναν οδηγό στο δρόμο μου στο Εδιμβούργο, ο οποίος τελείωνε μια 14ωρη βάρδια. Συχνά εργαζόταν μεταξύ 12 και 14 ώρες το 24ωρο. Τα μάτια του ήταν τόσο κουρασμένα, και το δέρμα του είχε χάσει το χρώμα του. Μου θύμισε έναν από τους οδηγούς που γνώρισα ενώ διεξήγαγα έρευνα για το παραπάνω σενάριο ο οποίος μου είπε «Αισθάνονται σαν σωληνάριο οδοντόκρεμας…τελείως στυμμένος». Τον ρώτησα πώς ήταν. Έμοιαζε λες και είχε εισπράξει το τελειωτικό χτύπημα και σαν να ήταν έτοιμος να ξεσπάσει κλαίγοντας. Πατέρας κάποιου παιδιού, σύντροφος κάποιου ανθρώπου, και ψευτο-αυτοαπασχολούμενος οδηγός, απαραίτητος εργαζόμενος.

Να ‘μαστε λοιπόν, το 2021, homo sapiens, δεμένοι με χειροπέδες σε ένα app που παραδίδει ό,τι ποθεί η καρδιά μας στην πόρτα του σπιτιού με ταχύτητα εξοντωτική και με ιλιγγιώδη αποδοτικότητα, ενώ ο οδηγός ωθείται σε κατάρρευση με μια βάρδια που θα ντρόπιαζε τους Βικτωριανούς, μα όχι την Amazon.

Η λέξη «αλγόριθμος» έχει μακρά ιστορία και μπορεί να εντοπιστεί σε έναν μαθηματικό του 9ου αιώνα. Εκείνες τις μέρες η δουλεία άκμαζε. Και σήμερα αυτό συμβαίνει, αλλά οι χειροπέδες μας έρχονται ντυμένα με τα καλά τους στις πόρτες μας σε μια γυαλιστερή συσκευή χειρός· στις ίδιες πόρτες που το κοινό χειροκροτούσε τους απαραίτητους εργαζομένους της πανδημίας με τόσο ενθουσιασμό, αλλά χωρίς την περιέργεια ενός παιδιού όπως η Liza Jane, που προσπάθησε να ενώσει τις τελείες.

Ο Ken Loach είναι Άγγλος σκηνοθέτης. Η κοινωνικά κριτική σκηνοθετική ματιά του και τα σοσιαλιστικά του ιδεώδη είναι εμφανή στον τρόπο που πραγματεύεται στις ταινίες του θέματα κοινωνικής αδικίας όπως η φτώχεια (Poor Cow, 1967), η αστεγία  (Cathy Come Home, 1966) και τα εργασιακά δικαιώματα (Riff-Raff, 1991, και The Navigators, 2001). Η ταινία Kes του Loach (1969) ψηφίστηκε ως η έβδομη καλύτερη βρετανική ταινία του 20ου αιώνα σε μία δημοσκόπηση του British Film Institute. Έχει κερδίσει δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα, η πρώτη το 2006 για την ταινία Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι και η δεύτερη το 2016 για την ταινία Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ, κάνοντάς τον έναν από τους εννιά δημιουργούς ταινιών που έχουν ποτέ κερδίσει το βραβείο δύο φορές. Είναι μέλος του Συμβουλευτικού Σώματος του DiEM25.

Ο Paul Laverty είναι Ιρλανδο-Σκώτος δικηγόρος και σεναριογράφος, γεννημένος στην Καλκούτα της Ινδίας (1957). Σπούδασε Φιλοσοφία στο Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης και Νομική στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, και έλαβε το βραβείο Fulbright το 1984. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 ταξίδεψε στη Νικαράγουα της Κεντρικής Αμερικής και έζησε εκεί για σχεδόν τρία χρόνια. Εργάστηκε σε μια Νικαραγουανή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ταξίδεψε εκτενώς στη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Από τότε συνεχίζει να ενδιαφέρεται έντονα για τις λατινοαμερικανικές σχέσεις. Μετά την παραμονή του στην Κεντρική Αμερική, ο Laverty ήρθε σε επαφή με τον σκηνοθέτη Ken Loach και από τότε βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία.