COP26: Η στρατιωτική μόλυνση είναι ο σκελετός στην κλιματική ντουλάπα της Δύσης

Jonathan Cook / Middle East Eye

Η μετάφραση προσφέρθηκε ευγενώς από την ΟΕΜΥ, την ομάδα εθελοντών μεταφραστών & υποτιτλιστών του ΜέΡΑ25.

Οι ηγέτες στη σύνοδο κορυφής της COP26 δεν έχουν καμία πρόθεση να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται από τις «αμυντικές» δαπάνες τους.

Οι Παγκόσμιοι Ηγέτες συγκεντρώθηκαν στη Γλασκώβη την περασμένη εβδομάδα για τη σύνοδο κορυφής COP26 σε μια προσπάθεια να δείξουν πώς έστω και καθυστερημένα αντιμετωπίζουν την κλιματική κρίση. Συμφωνίες για την προστασία των δασών που μειώνουν τις εκπομπές άνθρακα και μεθανίου και προωθούν την πράσινη τεχνολογία συνάπτονται μπροστά σε έναν κόσμο που παρακολουθεί.

Ειδικά οι Δυτικοί πολιτικοί θέλουν να βγουν από τη σύνοδο κορυφής με αστραφτερά πράσινα διαπιστευτήρια, αποδεικνύοντας ότι έχουν κάνει ό,τι περνάει από το χέρι τους για να αποτρέψουν μια μελλοντική αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας άνω του 1,5 C. Φοβούνται την κρίση των δυσαρεστημένων εκλογέων αν επιστρέψουν με άδεια χέρια.

Οι δυτικές ένοπλες δυνάμεις είναι οι πιο ρυπογόνες στον πλανήτη – και ο στόχος στο COP26 είναι να κρατηθεί αυτό το γεγονός ένα αυστηρά φυλαγμένο μυστικό.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με το κλίμα έχουν ήδη αμφιβολίες εάν οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται έχουν επαρκώς μακροπρόθεσμο χαρακτήρα ή μπορούν να εφαρμοστούν αρκετά γρήγορα, ώστε να κάνουν τη διαφορά. Έχουν προειδοποιήσει ότι πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας για να αποφευχθεί η κλιματική καταστροφή.

Αλλά η ορατή δραστηριότητα στη σύνοδο κορυφής κρύβει μια πολύ πιο σκληρή πραγματικότητα. Τα ίδια τα έθνη που διακηρύσσουν ηθική ηγεσία στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι επίσης αυτά που κάνουν τα περισσότερα για να σαμποτάρουν μια ουσιαστική συμφωνία για τη μείωση του παγκόσμιου αποτυπώματος άνθρακα της ανθρωπότητας.

Μια φωτογραφία από τα εγκαίνια του COP26 δείχνει τον Βρετανό πρωθυπουργό Boris Johnson, τον οικοδεσπότη της συνόδου, να χαιρετίζει θερμά τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Naftali Bennett. Αλλά αντί να τους επευφημούμε, θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε αυτή την τριάδα ως τους μεγάλους κακούς των συνομιλιών για το κλίμα.

Οι ένοπλες δυνάμεις τους είναι οι πιο ρυπογόνες στον πλανήτη – και ο στόχος στο COP26 είναι να κρατηθεί αυτό το γεγονός αυστηρά μυστικό.

Κρυμμένο από την κοινή θέα

Οι δαπάνες των ΗΠΑ για τον στρατό τους ξεπερνούν κατά πολύ τις δαπάνες οποιασδήποτε άλλης χώρας – εκτός από το Ισραήλ, όταν μετράται σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού. Παρόλο που το Ηνωμένο Βασίλειο υστερεί, εξακολουθεί να έχει τον πέμπτο μεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισμό στον κόσμο, ενώ οι κατασκευαστές όπλων του εναργώς προμηθεύουν όπλα σε χώρες που άλλοι έχουν αποφύγει.

Μόνο ο αμερικανικός στρατός εκτιμάται ότι έχει μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα από τις περισσότερες χώρες. Θεωρείται ευρέως ότι είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός καταναλωτής αργού πετρελαίου στον κόσμο.

Και οι εκπομπές από τους στρατούς και τους κατασκευαστές όπλων της Δύσης φαίνεται να αυξάνονται κάθε χρόνο αντί να συρρικνώνονται – αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος επειδή αποκρύπτονται επισταμένως από την κοινή θέα.

Η Ουάσιγκτον στη σύνοδο κορυφής του Κιότο, πριν από 24 χρόνια επέμεινε στην εξαίρεση από την αναφορά των εκπομπών του στρατού της καθώς και της μείωσής τους. Όπως ήταν αναμενόμενο και όλοι οι άλλοι ακολούθησαν αυτή την τακτική.

Από τη σύνοδο κορυφής του Παρισιού το 2015, έχουν αποσπασματικά αναφερθεί στρατιωτικές εκπομπές. Όμως πολύ συχνά τα στοιχεία είναι συγκαλυμμένα – συγκερασμένα με εκπομπές από άλλους τομείς, όπως οι μεταφορές.

Και οι εκπομπές από υπερπόντιες επιχειρήσεις – στην περίπτωση των ΗΠΑ, το 70 τοις εκατό της στρατιωτικής τους δραστηριότητας – εξαιρούνται εξ ολοκλήρου από τον ισολογισμό.

Συγκρούσεις και πόλεμοι

Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αρνήθηκε επίσης να ξεκαθαρίσει το ζήτημα. Η Γαλλία, με τον πιο ενεργό στρατό της ηπείρου, δεν αναφέρει καμία από τις εκπομπές της.

Σύμφωνα με έρευνα των Επιστημόνων για την Παγκόσμια Ευθύνη (Global Responsibility), οι εκπομπές του στρατού του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν τρεις φορές μεγαλύτερες από αυτές που ανέφερε – ακόμη και αφού εξαιρέθηκαν οι αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς και η παραγωγή όπλων και εξοπλισμού. Ο στρατός ήταν υπεύθυνος για τη συντριπτική πλειοψηφία των εκπομπών της Βρετανικής κυβέρνησης.

Οι συνολικές εκπομπές του νορβηγικού στρατού την επόμενη δεκαετία θα αυξηθούν κατά 30 τοις εκατό ως αποτέλεσμα και μόνο των αγορών των F-35.

Και η νέα τεχνολογία, αντί να μετατρέπει το στρατιωτικό σε «πράσινο», συχνά κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα.

Το τελευταίο μαχητικό αεροσκάφος που αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ, το F-35, αναφέρεται ότι καίει 5.600 λίτρα καυσίμου την ώρα. Θα χρειάζονταν 1.900 αυτοκίνητα για να καταναλώσουν παρόμοια ποσότητα καυσίμου την ίδια περίοδο.

Η Νορβηγία, όπως και πολλές άλλες χώρες, έχει μπει στην ουρά για να πάρει στα χέρια της αυτό το αεροσκάφος νέας γενιάς. Σύμφωνα με τη νορβηγική εφημερίδα Dagsavisen, οι συνολικές εκπομπές του νορβηγικού στρατού την επόμενη δεκαετία θα αυξηθούν κατά 30 τοις εκατό ως αποτέλεσμα μόνο των αγορών των F-35.

Εκτός από την εξαίρεση της περιβαλλοντικής βλάβης που προκαλείται από τις προμήθειες στρατιωτικού εξοπλισμού και τις αλυσίδες εφοδιασμού, οι χώρες εξαιρούν επίσης τις σημαντικές επιπτώσεις των συγκρούσεων και των πολέμων.

Για παράδειγμα, κάθε έτος της κατοχής του Ιράκ από τις ΗΠΑ που ξεκίνησε το 2003, εκτιμάται συντηρητικά ότι παρήγαγε εκπομπές που ισοδυναμούν με την κυκλοφορία επιπλέον 25 εκατομμυρίων αυτοκινήτων στο δρόμο.

Αύξηση στρατιωτικών δαπανών

Σε αντίθεση με τις βιομηχανίες γεωργίας και υλοτομίας, ή τις μεταποιητικές βιομηχανίες ή τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων, οι προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών – πόσο μάλλον να την αντιστρέψουν – είναι εκτός συζήτησης στη σύνοδο κορυφής COP26.

Και για αυτό, η Ουάσιγκτον πρέπει να αναλάβει το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης.

Ο προϋπολογισμός «άμυνάς» της αποτελεί ήδη περίπου το 40 τοις εκατό των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που δαπανώνται ετησίως για στρατούς σε όλο τον κόσμο. Η Κίνα και η Ρωσία – φαινομενικά οι δύο μπαμπούλες της συνόδου κορυφής της COP26 – υστερούν πολύ.

Η κυβέρνηση του Boris Johnson παρουσίασε πέρυσι αυτό που αποκάλεσε «το μεγαλύτερο πρόγραμμα επενδύσεων στη βρετανική άμυνα από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου». Η Βρετανία δεν είναι ακραία περίπτωση. Μετά από ένα βραχύβιο «μέρισμα ειρήνης» που προκλήθηκε από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες βρίσκονται σε μια σχεδόν συνεχή ανοδική τάση από το 1998, με επικεφαλής τις ΗΠΑ.

Παραδόξως, η ανάκαμψη ξεκίνησε τη στιγμή που οι Δυτικοί πολιτικοί άρχισαν, στη σύνοδο κορυφής του Κιότο, να συζητούν χωρίς να δεσμεύονται για την αντιμετώπιση της «κλιματικής αλλαγής».

Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ αυξάνονται σταθερά από το 2018. Πρόκειται να συνεχίσουν να το κάνουν για τουλάχιστον άλλες δύο δεκαετίες – πολύ πέρα ​​από την προθεσμία που έθεσαν oι επιστήμονες που ασχολούνται με το κλίμα για να αλλάξουν τα πράγματα.

Η ίδια παγκόσμια ανοδική τάση τροφοδοτείται από την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών από τις χώρες της Μέσης Ανατολής – ιδίως τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- από το 2013. Αυτό φαίνεται να αντανακλά δύο τάσεις που έχουν τις ρίζες τους στην αλλαγή της προσέγγισης της Ουάσιγκτον στην περιοχή.

Πρώτον, καθώς έχουν αποσύρει τις υπερβολικά εκτεταμένες δυνάμεις κατοχής τους από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ αναθέτουν όλο και περισσότερο τον στρατιωτικό τους ρόλο σε πλούσιες χώρες πελάτες σε αυτήν την πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή.

Και δεύτερον, καθώς το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου έχουν ενθαρρυνθεί να σφυρηλατήσουν στενότερους στρατιωτικούς και σε θέματα πληροφοριών δεσμούς εναντίον του Ιράν, σε αυτά τα ίδια κράτη του Κόλπου έχει επιτραπεί να προσεγγίσουν τα στρατιωτικά μεγέθη του Ισραήλ. Το περίφημο «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημά» του διαβρώνεται σταδιακά.

Αυτό το πανηγύρι όπλων στη Μέση Ανατολή στηρίζεται από το Ηνωμένο Βασίλειο εξάγοντας στους Σαουδάραβες, και από τις ΗΠΑ, που επιδοτούν σε μεγάλο βαθμό τις στρατιωτικές βιομηχανίες του Ισραήλ.

Ανταγωνισμός εξουσίας

Όλα αυτά σημαίνουν ότι, ενώ οι Δυτικοί πολιτικοί υπόσχονται να μειώσουν τις εκπομπές στην COP26, στην πραγματικότητα είναι απασχολημένοι με την προετοιμασία τους να αυξήσουν αυτές τις εκπομπές εκτός κοινής θέας. Σε τελική ανάλυση, το πρόβλημα είναι ότι ελάχιστα μπορούν να γίνουν για να «πρασινίσουν» οι στρατοί μας, είτε ουσιαστικά είτε μέσω μιας αναμόρφωσης του προσδιορισμού του πράσινου. Η λογική προσέγγιση του θέματος από τους στρατούς δεν είναι ούτε να είναι βιώσιμοι ούτε να είναι ευγενικοί με τον πλανήτη.

Το επιχειρηματικό μοντέλο των κατασκευαστών όπλων είναι να προσφέρουν στους πελάτες – από το Πεντάγωνο μέχρι κάθε τενεκεδένιο δικτάτορα – όπλα και μηχανές που είναι μεγαλύτερα, καλύτερα ή ταχύτερα από των ανταγωνιστών τους. Τα αεροπλανοφόρα πρέπει να είναι μεγαλύτερα. Τα μαχητικά αεροσκάφη να είναι πιο γρήγορα και πιο ευέλικτα. Και οι πύραυλοι πιο καταστροφικοί.

Η κατανάλωση και ο ανταγωνισμός βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατιωτικής αποστολής, είτε οι στρατοί διεξάγουν πόλεμο είτε παρουσιάζουν τις δραστηριότητές τους ως καθαρά «αμυντικές».

Η «ασφάλεια», που βασίζεται στον φόβο των γειτόνων και των αντιπάλων, δεν μπορεί ποτέ να κορεστεί. Υπάρχει πάντα ένα άλλο άρμα, αεροπλάνο ή αντιπυραυλικό σύστημα που μπορεί να αγοραστεί για να δημιουργήσει μεγαλύτερη «αποτροπή», να προστατεύσει τα σύνορα πιο αποτελεσματικά ή να εκφοβίσει έναν εχθρό.

Και ο πόλεμος παρέχει ακόμη μεγαλύτερους λόγους για να καταναλωθούν περισσότεροι από τους πεπερασμένους πόρους του πλανήτη και να επιφέρουν ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στα οικοσυστήματα. Ανθρώπινες ζωές χάνονται, κτίρια ισοπεδώνονται και εδάφη μολύνονται.

Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει 145 στρατιωτικές βάσεις σε 42 χώρες, διασφαλίζοντας αυτό που θεωρεί ότι είναι τα «εθνικά του συμφέροντα». Αυτά όμως περιορίζονται από περισσότερες από 750 στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ εξαπλωμένες σε 80 χώρες. Το να περιφέρουμε αυτήν την ενεργοβόρα επίδειξη δύναμης σε όλο τον κόσμο θα είναι πολύ πιο δύσκολο από την προστασία των δασών ή την επένδυση στην πράσινη τεχνολογία.

Οι ΗΠΑ και οι Δυτικοί Σύμμαχοί τους θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν να εγκαταλείψουν την κυριαρχία τους στους ενεργειακούς πόρους του πλανήτη και να εγκαταλείψουν την αστυνόμευση του πλανήτη προς το συμφέρον των διεθνικών εταιρειών τους.

Είναι ακριβώς αυτός ο ανταγωνισμός ισχύος πλήρους φάσματος – οικονομικός, ιδεολογικός και στρατιωτικός – που μας ώθησε στην τρέχουσα κλιματική καταστροφή. Η αντιμετώπισή του θα απαιτήσει να κοιτάξουμε πολύ πιο βαθιά στις προτεραιότητές μας από ό,τι παρουσιάζεται έτοιμος να κάνει ο οποιοσδήποτε ηγέτης στην COP26.