Bayan Abu Nahla
Η Μπεγιάν Αμπού Νάχλα (Γάζα, 2001) είναι Παλαιστίνια εικαστικός καλλιτέχνις. Μεγαλωμένη στη Rafah, βίωσε από πρώτο χέρι τους πολέμους, τις εκτοπισμούς και την καταστροφή που σημαδεύουν τη Λωρίδα της Γάζας. Η καλλιτεχνική της πρακτική, που περιλαμβάνει ζωγραφική, χαρακτική, σχέδιο και γραφιστική, είναι βαθιά διαπλεκόμενη με την πολιτική και πολιτιστική ακτιβιστική. Αφού σπούδασε γραφιστική στη Γάζα, ζει σήμερα στη Γαλλία, όπου συνεχίζει να δημιουργεί και να μαρτυρά, μετατρέποντας την απώλεια και την εξορία σε οπτική χειρονομία και ανθεκτική μνήμη.
Το έργο της κινείται ανάμεσα στη δημιουργική χειρονομία και την πολιτική αντίσταση. Ζωγραφική, χαρακτική, σχέδιο, γραφιστική: κάθε εκφραστικό μέσο γίνεται γι’ αυτήν μια γλώσσα μέσω της οποίας αφηγείται το βαθύ τραύμα της γης και της γενιάς της. Η τέχνη γεννιέται σε μια ακραία κατάσταση — αυτή της Γάζας, μιας πολιορκημένης, βομβαρδισμένης, απομονωμένης επικράτειας — αλλά από αυτόν ακριβώς τον σπασμένο χώρο αναδύεται μια δύναμη φαντασίας που μετασχηματίζει τη μνήμη σε όραμα και την απώλεια σε πράξη παρουσίας.
Από νεαρή ηλικία, η Μπεγιάν βίωσε την εμπειρία της σύγκρουσης με άμεσο και τραυματικό τρόπο. Διέτρεξε μαύρες αποστάσεις, βομβαρδισμούς, διαχωρισμό, και γνώρισε τον πόνο της φυσικής και συμβολικής καταστροφής: το 2021 το σπίτι της ισοπεδώθηκε· δύο χρόνια αργότερα, το 2023, έχασε το μεγαλύτερο μέρος του καλλιτεχνικού της αρχείου και της οικογενειακής της μνήμης. Αλλά από αυτά τα κενά άντλησε την επείγουσα ανάγκη να χαράξει το παρόν, να επιβεβαιώσει την ταυτότητά της μέσα από την τέχνη.
Στα έργα της, συχνά δημιουργημένα με φτωχά υλικά που βρίσκονται επί τόπου — καμένο χαρτί, υπολείμματα, φυσικά χρωστικά, ραμμένα υφάσματα — ο ατομικός πόνος διαπλέκεται με τη συλλογική μνήμη. Το σώμα είναι μια κεντρική παρουσία: σπασμένα, υποσιτισμένα, ακρωτηριασμένα σώματα, φιγούρες χωρίς πρόσωπο, υβριδικές, σε διαμετακόμιση. Δεν πρόκειται απλώς για σύμβολα της υποβληθείσας βίας, αλλά για δοχεία μνήμης, ταυτοτήτων αιωρούμενων ανάμεσα στην ύπαρξη και την εξαφάνιση. Οι εικόνες της δεν ζητούν συμπόνια, αλλά ευθύνη.
Η επιλογή να μείνει, να μορφώσει, να μοιραστεί, αποτελεί μέρος μιας πρακτικής που είναι ταυτόχρονα καλλιτεχνική και πολιτική. Σε μια επικράτεια όπου η τέχνη συχνά γίνεται αντιληπτή ως πολυτέλεια, η Μπεγιάν τη μετατρέπει σε ανάγκη. Κάθε έργο της είναι μια πράξη πολιτιστικής επιβίωσης, ένας τρόπος για να επιβεβαιώσει το δικαίωμα στην ύπαρξη, στη δημιουργία, στην αφήγηση του εαυτού της έξω από τις επικρατούσες ρητορείες. Το βλέμμα της αναζητά συνέργεια, εγγύτητα, αναγνώριση.
Μετά τον επόμενο εκτοπισμό, η Μπεγιάν έφυγε από τη Γάζα με τη μητέρα της, βρίσκοντας υποδοχή πρώτα στην Αίγυπτο και έπειτα στη Γαλλία. Αλλά η εξορία, ακόμα κι αν είναι σωματική, δεν διακόπτει τον δεσμό με τη γη της: αντιθέτως, τον ενισχύει. Το θέμα της απώλειας, της απόστασης, της μνήμης, του σώματος ως τόπου της ιστορίας, διαπερνά σήμερα την παραγωγή της με ακόμα μεγαλύτερη ένταση.
Κάθε έργο της είναι μια προσπάθεια να σωθεί αυτό που ο πόλεμος καταστρέφει: οι δεσμοί, οι εικόνες, η δυνατότητα να φανταστούμε ένα μέλλον. Σε έναν κόσμο που φαίνεται να θέλει να καταδικάσει τη Γάζα στη σιωπή, η Αμπού Νάχλα απαντά με τη δημιουργία: μια εύθραυστη και δυνατή χειρονομία, που αφήνει ίχνη, ανοίγει χώρους, γεννά ομορφιά ακόμα και εκεί που όλα φαίνονται καταδικασμένα στην εξόντωση.
Works
Artists
