Noam Chomsky

Η οπτική του Noam για τον μετακαπιταλισμό. – Συνεισφορά στο mέta.

Μετα-πανδημία – Παγκόσμια Προοδευτική Διεθνής

Στα πρώτα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, οι εργαζόμενοι καταδίκασαν δριμύτατα την επίθεση κατά των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειάς τους στο εργοστασιακό σύστημα. Δεν διαμαρτύρονταν μόνο για τη βαναυσότητα των συνθηκών εργασίας και τις άθλιες αμοιβές, αλλά, πιο ουσιαστικά, για το ίδιο το γεγονός ότι αναγκάστηκαν να είναι υπήκοοι ενός αυταρχικού δεσπότη, κατ’ ουσίαν για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Αντλούσαν από μια ζωντανή παράδοση που ανάγεται στην κλασική αρχαιότητα: η «δουλοπρεπής και ταπεινωτική εργασία» για τους μισθούς είναι «μια σύμβαση για υποτέλεια», υποστήριξε ο Κικέρωνας, εκφράζοντας την κοινή άποψη. Οι ίδιες αντιλήψεις αναβίωσαν γρήγορα μεταξύ εκείνων που αναγκάστηκαν να «νοικιάσουν» τους εαυτούς τους για να επιβιώσουν κάτω από το ανατέλλον βιομηχανικό σύστημα. Το επίσημο έντυπο της συνδικαλισμένης εργασίας στις ΗΠΑ, οι «Ιππότες της Εργασίας», περιέλαβε άρθρα για τη «Μισθωτή Δουλεία και τη Δουλοκτησία» — δουλεία που αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως αντικείμενο ιδιοκτησίας—, παρουσιάζοντας την κοινή αντίληψη ότι «η μισθωτή δουλεία αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πρόοδο του πολιτισμού». Παρόμοιες ιδέες έγιναν συνθήματα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του Αβραάμ Λίνκολν. Ειδικευμένοι εργάτες προειδοποίησαν ότι μπορεί να έρθει μια μέρα που οι μισθωτοί σκλάβοι «θα ξεχάσουν τι αξίζει στην ανδρεία και τη δόξα σε ένα σύστημα στο οποίο είναι εξαναγκασμένοι λόγω της αναγκαιότητάς τους και σε αντίθεση με τα συναισθήματά τους για ανεξαρτησία και αυτοσεβασμό» – μια μέρα που ήλπιζαν ότι θα ήταν «πολύ μακρινή».

Ο προσδιορισμός της μορφής του μετα-πανδημικού κόσμου θα είναι σίγουρα ένα έδαφος έντονου αγώνα, με πολλές διαστάσεις. Εκείνοι που δημιούργησαν και επωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την ιδιαίτερα άγρια μορφή καπιταλισμού στην οποία έχει υποβληθεί μεγάλο μέρος της υφηλίου εδώ και 40 χρόνια εργάζονται σκληρά για να διασφαλίσουν ότι θα επιβιώσει, σε σκληρότερη μορφή, με νέα εργαλεία επιτήρησης και ελέγχου. Ένας πολύ καλύτερος κόσμος μπορεί να επιτευχθεί, και πρέπει να επιτευχθεί. Πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η άρση αυτού του μεγάλου εμποδίου στην πρόοδο του πολιτισμού, ο τερματισμός του συστήματος υποτέλειας, προχωρώντας προς τους στόχους των «Ιπποτών» και του λαϊκού κινήματος των αγροτών και της ανερχόμενης αριστεράς παγκοσμίως, ζητώντας μια συλλογική κοινωνία αμοιβαίου πλούτου στην οποία η παραγωγή και οι κοινότητες θα ελέγχονται δημοκρατικά από τους συμμετέχοντες, ένα όραμα που θα μπορούσε να πάρει πολλές μορφές, καθοδηγούμενο από το στόχο του τερματισμού της υποτέλειας σε όλες τις πτυχές της ζωής.

Ένας νέος και καλύτερος κόσμος είναι σαφώς εφικτός. Για να προχωρήσουμε προς αυτόν πρέπει να αδράξουμε τις ευκαιρίες, που υπάρχουν, για να ξεπεράσουμε επικείμενες και υπαρξιακές απειλές, κυριολεκτικά απειλές για την επιβίωση της οργανωμένης ανθρώπινης ζωής και της ζωής μυριάδων άλλων ειδών που εξολοθρεύουμε μέσω της εγκατάλειψης. Ένα μάθημα που η πανδημία ενίσχυσε με απόλυτη σαφήνεια είναι ότι η επιλογή μας είναι μεταξύ γνήσιου διεθνισμού ή ουσιαστικής εξαφάνισης. Οι τρέχουσες και οι επερχόμενες πανδημίες δεν γνωρίζουν σύνορα. Ούτε η καταστροφή του περιβάλλοντος που συντηρεί τη ζωή. Ούτε οι πληγές της αδικίας και της καταπίεσης. Οντότητες που έχουν σχεδιαστεί για την επιδίωξη του κέρδους, όχι το κοινό καλό, αποτελούν μια συνταγή για αυτοκτονία — και όχι σε κάποιο μακρινό μέλλον.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν εφικτές λύσεις σε προβλήματα μεγάλα και μικρά. Η ζοφερή πραγματικότητα είναι ότι δεν απομένει πολύς χρόνος για την εφαρμογή τους, κάτι το οποίο αποτελεί μια απίστευτη πρόκληση και μια δυνατότητα που εμπνέει ενθουσιασμό.

Ο καθηγητής Noam Chomsky θεωρείται ιδρυτής της σύγχρονης γλωσσολογίας. Έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία, μεταξύ αυτών το Kyoto Prize in Basic Sciences, το βραβείο Helmholtz και το βραβείο Ben Franklin για την Υπολογιστική και Γνωστική Επιστήμη. Είναι μέλος του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα από το φθινόπωρο του 2017, προερχόμενος από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), όπου και εργάστηκε από το 1955 και είναι πλέον ομότιμος καθηγητής. Είναι μέλος του Συμβουλευτικού Σώματος του DiEM25 και του Συμβουλίου της Προοδευτικής Διεθνούς.