Doris Hakim
Ζώντας στα Σύνορα
Η Ντόρις Χακίμ γεννήθηκε στη Ναζαρέτ, από Παλαιστίνιο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Σπούδασε σε εβραϊκό σχολείο, μια οδυνηρή εμπειρία που διαδραμάτισε θεμελιώδη ρόλο στο καλλιτεχνικό της ταξίδι, ωθώντας την να διερευνήσει τις επιδράσεις και τις έννοιες της κοινωνίας, της θρησκείας, της πολιτικής και της ταυτότητας. Επικέντρωσε την έρευνά της σε θέματα όπως η δημοκρατία, η ισότητα και τα σύνορα — θέματα που, μαζί με το προσωπικό της ιστορικό, σχηματίζουν πλέον τον πυρήνα της καλλιτεχνικής της πρακτικής.
Η Ντόρις Χακίμ γεννήθηκε στη Ναζαρέτ, από Παλαιστίνιο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Μεγαλώνοντας σε μια μικτή οικογένεια σε μια πόλη γεμάτη θρησκευτικές και πολιτισμικές εντάσεις, οδηγήθηκε από νεαρή ηλικία να αντιμετωπίσει την έννοια των συνόρων — όχι μόνο γεωγραφικών, αλλά και γλωσσικών, πολιτικών και πνευματικών. Η εμπειρία της σε ένα εβραϊκό σχολείο αντιπροσώπευε μια συμβολική και συγχρόνως πραγματική ρήξη, πυροδοτώντας μια βαθιά προβληματισμό για την αίσθηση της συμμετοχής και της ταυτότητας — θέματα που θα γίνονταν κεντρικά στην καλλιτεχνική της έρευνα.
Στο έργο της Χακίμ, τα σύνορα δεν είναι άκαμπτες διαχωρίσεις αλλά ασταθεί και διαπερατές κατώφλια. Λειτουργούν ως μια διερεύνηση των αόρατων γραμμών που χωρίζουν γλώσσες, ιστορίες και πολιτισμούς, αλλά και ως γόνιμοι χώροι επικάλυψης και δυνατότητας. Εδώ, η ταυτότητα δεν προκύπτει ως ένα «δεδομένο», αλλά ως ένα εδάφος διαρκώς ανανεωμένο, όπου οι σημασίες μπορούν να αναγεννηθούν και οι κυρίαρχες αφηγήσεις να αμφισβητηθούν.
Αυτή η αμφισημία των συνόρων αντιπροσωπεύεται ισχυρά στο «Δεν Μοιάζεις με Αράβισσα» (2022), ένα φωτογραφικό έργο που παρουσιάζει πορτρέτα Παλαιστινίων γυναικών στο Ισραήλ, οι οποίες συχνά κατηγορούνται ότι «δεν μοιάζουν με Αράβισσες» — μια κοινή έκφραση σε ρατσιστικά πλαίσια που προκαθορίζει την ταυτότητα με βάση οπτικά στερεότυπα. Μέσα από αυτές τις εικόνες, η Χακίμ αποκαλύπτει τη σιωπηρή βία της προκατάληψης, δείχνοντας πώς τα βλέμματα των άλλων μπορούν να γίνουν σύνορα αποκλεισμού. Η χειρονομία της, όμως, πηγαίνει πέρα από την απλή καταγγελία: αναστρέφει την προοπτική, προσκαλώντας τους θεατές να σκεφτούν τι σημαίνει πραγματικά να «φαίνεσαι» Άραβας και να αναγνωρίσουν την πλειονότητα της ύπαρξης πίσω από κάθε πρόσωπο.
Αναγνωρίζοντας τα σύνορα ως διαπραγματεύσιμους χώρους, η Ντόρις κατασκευάζει μια τέχνη που δεν στοχεύει στη διαγραφή αλλά στην ανάκτηση. Σε μια συνέντευξη, εξήγησε ότι «η τέχνη είναι ο τρόπος μου για να διαπραγματεύομαι την ταυτότητα και να αμφισβητώ την εξουσία», ειδικά μέσα από την αποδόμηση σταθερών και προκατειλημμένων αναπαραστάσεων.
Μετά από σπουδές στην Ελλάδα και την Ισπανία — όπου εκπαιδεύτηκε στη θεολογία, τις καλές τέχνες και την ακαδημαϊκή έρευνα — η Χακίμ ανέπτυξε μια καλλιτεχνική γλώσσα που εκφράζεται επίσης μέσω περφορμάνς, βίντεο, εγκαταστάσεων και ντοκιμαντέρ. Κάθε έργο της είναι πλασμένο ως μια πολιτική χειρονομία που αμφισβητεί τις κυρίαρχες αφηγήσεις και ανοίγει χώρο για πολλαπλές, σύνθετες ταυτότητες.
Σε έναν κόσμο που τείνει να χτίζει τείχη και να απλοποιεί τις διαφορές, η Ντόρις Χακίμ επιλέγει το κατώφλι ως χώρο σχέσης και αντίστασης. Η τέχνη της μας προσκαλεί να παραμείνουμε στα πιο ευάλωτα εδάφη, όπου μπορούμε να ακούσουμε ιστορίες, να μολύνουμε τα σύνορα και να χτίσουμε νέες μορφές συνάντησης και φροντίδας.
Works
Artists
