Μάικλ Αλμπερτ: «Πλησιάζει η κρίσιμη μάζα της αντίστασης» | Documento

Documento | Κωνσταντίνος Βενάκης

Με αφορμή το νέο βιβλίο του και την παρουσίαση της ελληνικής μετάφρασης το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου στο Red n’ Noir (6μμ) ο Αμερικανός συγγραφέας μιλάει στο Documento και στέλνει τα δικό του μήνυμα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Μάικλ Αλμπερτ, με αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου «Χωρίς αφεντικά. Μια νέα οικονομία για έναν καλύτερο κόσμο» (εκδ. Τόπος & mέta), μίλησε στο Documento και ανέλυσε την κρίση που βιώνουν οι ΗΠΑ, την ανάγκη για αγώνα από τη μεριά των λαών της Ευρώπης, την κατάσταση στην Ελλάδα, το δίκτυο διανόησης «Z» (από την ταινία του Γαβρά), του οποίου είναι συνιδρυτής, ενώ στέλνει το δικό του μήνυμα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν να βρίσκονται σε βαθιά πολιτική και κοινωνική διχόνοια. Είναι κατάλληλη στιγμή για τα κινήματα στις ΗΠΑ να διεκδικήσουν ένα διαφορετικό μέλλον;

Πρόκειται αναμφισβήτητα για πολύ μαύρες εποχές. Η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει, οι δυσκολίες αθροίζονται, τα ψέματα πολλαπλασιάζονται. Αλλά είναι επίσης αναμφισβήτητα η καλύτερη εποχή. Οι εργαζόμενοι, οι γυναίκες και η νεολαία δυσπιστούν και απορρίπτουν το παλιό. Αντιστέκονται. Σιγά σιγά οι άνθρωποι αναζητούν το καινούργιο. Νομίζω ότι είναι μια εξαιρετική στιγμή για να προβλέψουμε, να υποστηρίξουμε και να αναζητήσουμε ένα διαφορετικό μέλλον, γιατί χωρίς αυτό ο κυνισμός θα πνίξει τον ακτιβισμό και ο ακτιβισμός θα στερείται κατεύθυνσης. Αλλά για να λέμε την αλήθεια οι απόψεις αυτές μοιάζουν αρκετά με άλλων καιρών. Αυτό που διαφέρει είναι το διακύβευμα. Τώρα το διακύβευμα δεν είναι μόνο η απελευθέρωση αλλά και η επιβίωση.

Και η Ευρώπη; Πώς θα πρέπει να αγωνιστούν οι λαοί της;

Νομίζω ότι η απάντηση είναι σε γενικές γραμμές η ίδια παντού. Να αφουγκραστούν και να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες οικολογικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες. Να συνδέσουν τις κοινωνικές ομάδες που υποφέρουν και εξεγείρονται μεταξύ τους. Να ακούσουν, να εξηγήσουν, να οργανωθούν και να διεκδικήσουν με τρόπους που στοχεύουν όχι μόνο σε πρόσκαιρα κέρδη, αλλά και στην πρόκληση επιθυμίας για άλλες νίκες στην πορεία μέχρι να κερδηθεί ένα διαφορετικό, άξιο και βιώσιμο μέλλον. Με άλλα λόγια, όχι να σημειώνετε μια νίκη τώρα και μετά να πάτε σπίτι σας. Κατακτήστε μια νίκη κι αμέσως μετά αγωνιστείτε για περισσότερα. Αλλά αυτή η γενική απάντηση ενώ είναι αρκετά ευρεία ώστε να ισχύει παντού, όταν εξειδικεύεται στην εκάστοτε πραγματικότητα γίνεται διαφορετική. Οι ανάγκες των ανθρώπων σήμερα και τα εμπόδια στις νίκες υπέρ αυτών των αναγκών που μας περιορίζουν σήμερα διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Οι ακριβείς λέξεις και οι τακτικές που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για νίκες σήμερα εξαρτώνται στενά από τις τοπικές συνθήκες. Διαφέρουν από τόπο σε τόπο.

Υπάρχει κάποιο τέλος στον ορίζοντα για την Ελλάδα έπειτα από μια δεκαετία σκληρής λιτότητας, την οποία ακολούθησαν η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία καθώς κι ένα ασύλληπτο κυβερνητικό σκάνδαλο παράνομης παρακολούθησης πολιτών και αξιωματούχων;

Υποθέτω ότι το τι βλέπει κανείς στο τέλος του δρόμου εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία και την κατανόησή του. Αρπακτικά ή θεμελιώδης αλλαγή; Προσωπικά βλέπω σίγουρα υπαρκτή πιθανότητα αυξανόμενης αντίστασης και με τον καιρό θεμελιώδη αλλαγή. Υποψιάζομαι μάλιστα ότι αντίσταση από διευρυμένη μάζα θα συμβεί σχεδόν αυτόματα. Διαφορετικά πάμε κατευθείαν προς την κόλαση. Το δύσκολο θα είναι να μετεξελιχτεί η κρίσιμη μάζα αντίστασης σε συνολικότερη μαζική αντίσταση. Να οργανωθεί αυτή η μαζική αντίσταση ώστε να οδηγήσει εκεί που θέλουμε να πάμε και να είναι αρκετά ελαστική, ευέλικτη και αφοσιωμένη ώστε να παραμείνει επιτυχώς στην πορεία για όσο καιρό χρειαστεί. Αυτό δεν είναι προαιρετικό. Οχι μόνο απαιτείται –προκειμένου να φτάσουμε στο διαφορετικό μέλλον που επιδιώκουμε– μια τέτοια ενημερωμένη, οραματική, αφοσιωμένη συνέχεια, αλλά απαιτείται για οποιοδήποτε μέλλον εν γένει.

Πολλοί στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν τόσο καλά το Z Network, έναν πυρήνα ριζοσπαστικής πολιτικής στις ΗΠΑ με ρίζες στη δεκαετία του ’60. Πώς θα το περιγράφατε στο ελληνικό κοινό;

Το ZNet το βρίσκετε στο znetwork. org. Συνδυάζει άρθρα, συνεντεύξεις, συζητήσεις, βίντεο, ήχο και πολλά άλλα και ελπίζουμε ότι εμπνέει και παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία για να κερδίσουμε την κοινωνική αλλαγή σε όλη τη διαδρομή προς ένα διαφορετικό μέλλον. Θα έλεγα ότι διακριτικό χαρακτηριστικό του είναι το γεγονός ότι δίνει έμφαση στο όραμα και στη στρατηγική τόσο για την οικονομία, το πολίτευμα, τις ανθρώπινες σχέσεις όσο και για τον πολιτισμό, την οικολογία και τις διεθνείς σχέσεις. Ονομάζει το μέλλον που επιδιώκει «συμμετοχική κοινωνία».

Το μόλις φετινό βιβλίο σας «No ΒOSSES» κυκλοφόρησε στα ελληνικά, ποιο είναι το μήνυμα προς τους αναγνώστες του;

Ελπίζω πραγματικά να βρείτε το όραμα της συμμετοχικής οικονομίας (PARECON) ελπιδοφόρο και χρήσιμο. Επικεντρώνεται σε προτάσεις για μια κοινοτική προσέγγιση των φυσικών και δομημένων παραγωγικών περιουσιακών στοιχείων. Για αυτοδιαχειριζόμενη λήψη οικονομικών αποφάσεων από τους εργαζόμενους και από συμβούλια καταναλωτών. Για έναν αταξικό καταμερισμό και οργάνωσης της εργασίας. Για δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, των ευθυνών και των ευκαιριών για όλους. Και για συμμετοχική, συνεργατική κατανομή που υποστηρίζει τα παραπάνω και λαμβάνει σωστά υπόψη τις προσωπικές, συλλογικές και περιβαλλοντικές συνέπειες της παραγωγής και της κατανάλωσης. Το βιβλίο αξιώνει ότι οι πέντε πυλώνες θεσμών που προτείνει θα παρέχουν τον κεντρικό πυρήνα μιας αταξικής και ελεύθερης, άξιας και βιώσιμης αντικατάστασης του καπιταλισμού αυτοκτονίας, που ληστεύει την αξιοπρέπεια και κλέβει τις ψυχές. Μπορούν να το πετύχουν; Αυτό θα το κρίνετε εσείς και θα ήθελα πολύ να ακούσω τις κριτικές σας, τις παρεμβάσεις, τις ερωτήσεις και πραγματικά οτιδήποτε θα θέλατε να ακούσω για να βελτιώσω τις προσπάθειές μου, προκειμένου να υποστηρίξω το συμμετοχικό οικονομικό όραμα που προτείνει το βιβλίο. Γράψτε μου στο sysop@ zmag.org: θα σας απαντήσω!