Ανοιχτή Επιστολή Προτάσεων στην Περιφέρεια Ηπείρου για το «Πάρκο Υψηλής Τεχνολογίας & Έρευνας»

OPEN TECH PARK | πολίτες για την ανοιχτή τεχνολογία

Η Περιφέρεια Ηπείρου σκοπεύει να συνεισφέρει 25 εκατομμύρια ευρώ και 40 στρέμματα γης για τη δημιουργία ενός «πάρκου υψηλής τεχνολογίας & έρευνας».

Είμαστε μια διεπιστημονική ομάδα, με έδρα τα Γιάννενα, που μελετά την τεχνολογία και τον αντίκτυπό της στην κοινωνία. Τον περασμένο Ιούνιο ξεκινήσαμε έναν δημόσιο διάλογο για το τι πάρκο τεχνολογίας χρειάζεται η Ήπειρος. Έπειτα από 4 μήνες δημόσιας διαβούλευσης διαμορφώθηκαν 8 προτάσεις για ένα «πάρκο» που θα επικεντρώνεται στην τοπική οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον έχοντας ταυτόχρονα διεθνή απήχηση.

Το χρονικό του δημοσίου διαλόγου, το σκεπτικό καθώς και οι προτάσεις υπάρχουν αναλυτικότερα στην ιστοσελίδα: opentechpark.org. Η παρούσα επιστολή περιλαμβάνει περιεκτικά τα συμπεράσματα αυτού του διαλόγου όπως καταγράφηκαν από τη διεπιστημονική μας ομάδα. Η διαδικασία έγινε πιλοτικά και δεν αποτελεί ιδανική εφαρμογή της συμπεριληπτικής και δημοκρατικής δημόσιας διαβούλευσης. 

Οκτώ προτάσεις για ένα «πάρκο τεχνολογίας & έρευνας» για την τοπική κοινωνία

Η Περιφέρεια Ηπείρου πρέπει να λάβει υπόψη την ποικιλομορφία επιχειρηματικών μοντέλων και προσεγγίσεων τεχνολογικής ανάπτυξης. Αυτή η ανάγκη αποτυπώνεται και στις στρατηγικές της ΕΕ όπως και του ΟΗΕ. Ένα πάρκο τεχνολογίας, με χρήματα φορολογουμένων πολιτών και σε δημόσια γη, οφείλει να προωθεί την πολυφωνία και να υπηρετεί την τοπική κοινωνία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ανοιχτότητας και του διαμοιρασμού.

Η κουλτούρα της ανοιχτής τεχνολογίας έχει ήδη ενσωματωθεί σε διεθνούς κύρους οργανισμούς και επιχειρήσεις (από το CERN και μεγάλα πανεπιστήμια μέχρι τη Wikipedia, τη Red Hat και το GNU/Linux). Υπάρχουν φορείς στην Ήπειρο και την Ελλάδα που παράγουν ανοιχτές τεχνολογίες (λογισμικό, αγροτικά μηχανήματα, ανεμογεννήτριες μικρής κλίμακας, δορυφόρους, ρομποτικές και βιονικές συσκευές, τεχνικές παραδοσιακής δόμησης κ.α.) και θα μπορούσαν να στεγαστούν σε ένα τέτοιο πάρκο.

Το πάρκο προτείνουμε:

1. Να έχει κοινόχρηστα γραφεία (coworking space). Αυτοαπασχολούμενοι/ες καθώς και φοιτητές/τριες θα μπορούν να εργάζονται εκεί ενεργοποιώντας συνεργασίες και ανταλλαγή γνώσης. Επίσης, το πάρκο θα μπορούσε να προσελκύσει άτομα που εργάζονται απομακρυσμένα στον χώρο της τεχνολογίας και αναζητούν μέρη για να εγκατασταθούν προσωρινά («ψηφιακοί νομάδες»).

2. Να έχει ένα κοινόχρηστο εργαστήριο κατασκευών (makerspace). Όλοι οι πολίτες θα μπορούν να έχουν πρόσβαση, όμως προτεραιότητα θα δίνεται στις στεγασμένες στο πάρκο επιχειρήσεις, στα σχολεία και στο πανεπιστήμιο. Η σύνδεση του κοινόχρηστου εργαστηρίου με την τοπική οικονομία (π.χ., αγροτική παραγωγή, οινοποιεία)  μπορεί να προσφέρει μια διέξοδο στην πρωτογενή παραγωγή όσον αφορά σε λύσεις αυτοματισμού, ελέγχου και ψηφιακής μετάβασης. Η γνώση παράγεται τοπικά και δημιουργεί αξία για την περιοχή. Τέλος, οι εκπαιδευτικές προεκτάσεις τέτοιων χώρων είναι σημαντικές (π.χ., η πρόταση της ΕΕΛΛΑΚ για τα Ανοιχτά Εργαστήρια Εκπαιδευτικής Καινοτομίας).

3. Να ενσωματώνει διαδικασίες δημοκρατικής συνδιαμόρφωσης της διαχείρισης των κοινόχρηστων γραφείων (1) και του κοινόχρηστου εργαστηρίου κατασκευών (2) από τους πολίτες και φορείς που είναι μέλη.

4. Να παρέχει προνόμια (π.χ., έκπτωση σε ενοίκιο) στις στεγασμένες στο πάρκο επιχειρήσεις που παράγουν ανοιχτές τεχνολογίες (ελεύθερο λογισμικό/λογισμικό ανοικτού κώδικα ή/και υλισμικό ανοικτού κώδικα). Αν η επιχείρηση μπορεί να τεκμηριώσει τον αντίκτυπο του ανοικτού της προϊόντος ή υπηρεσίας στην περιοχή της Ηπείρου, τα προνόμια να είναι ακόμα μεγαλύτερα.

5. Να παρέχει προνόμια σε φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας (π.χ., ΚοινΣΕΠ) που ασχολούνται ευρύτερα με την τεχνολογία. Τέτοιες επιχειρήσεις έχουν συνεργατικές/συμμετοχικές δομές και σημαντικό αποτύπωμα στην τοπική οικονομία.

6. Να ευνοεί τη διάδραση και συνεργασία μεταξύ φορέων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Συγκεκριμένα: α) να ενσωματώσει το ΚΕΠΑΒΙ όπου την τελευταία διετία αναπτύσσεται ένα τοπικό οικοσύστημα “δημιουργικής/κοινωνικής οικονομίας”, β) να ενσωματώσει το επικείμενο πάρκο αγροτικής ανάπτυξης. Η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τους/τις αγρότες και παραγωγούς/σχεδιαστές όλης της Ηπείρου είναι μια καλή αρχή.

7. Να ενθαρρύνει την ανάπτυξη και λειτουργία κοινοτικών σχημάτων καθαρής ενέργειας για την αύξηση της ενεργειακής αυτονομίας της Ηπείρου. Δείτε εδώ τις προτάσεις για ανάπτυξη ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα από τις Greenpeace, WWF, Electra Energy και REScoop.

8. Να είναι ανοικτό στην τοπική κοινωνία και εύκολα προσβάσιμο από αυτήν. Ο σχεδιασμός να λάβει υπόψη του τις πραγματικές ανάγκες των ΑΜΕΑ (π.χ., εργονομικά γραφεία, πρόσβαση στην περιοχή, αποχωρητήρια) και τη διαφορετικότητα των ανθρώπων (φυλετικές και έμφυλες διαστάσεις).

Η παραπάνω λίστα προτάσεων δεν είναι εξαντλητική ενώ χρειάζεται να εμβαθύνει περισσότερο. Παραμένουμε στη διάθεση όλων των ενδιαφερόμενων πολιτών και αρχών.

Δρ. Χρήστος Γιωτίτσας, Ερευνητής

Δρ. Βασίλης Κωστάκης, Καθηγητής

Δρ. Βασίλης Νιάρος, Ερευνητής

Δρ. Άλεξ Παζαϊτης, Ερευνητής

Δρ. Αλέκος Πανταζής, Ερευνητής

Δρ. Χριστίνα Πριάβολου, Ερευνήτρια

Μίνα Κουβάρα, Υποψ. Διδάκτορας

Νικηφόρος Τσιούρης, Υποψ. Διδάκτορας