Για την ημερίδα «Φεμινισμός: Κύματα και Ερωτήματα»

Εβίτα Παρασκευοπούλου | Pressenza

Στις 30 Μαΐου στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων, το mέta | Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού διοργάνωσε ημερίδα με θέμα “Φεμινισμός: Κύματα και Ερωτήματα”. Η ημερίδα χωριζόταν σε 2 θεματικές: α) Η επίκαιρη εμπειρία, και β) Θεωρητικές προσεγγίσεις.

Παράλληλα προβάλλονταν στο φουαγιέ τα Video performances: “Nothing but Equal“, 8.54’ min, των Αγγελική Νικολάκη και Τίνα Γουρζή, “Tabula Rasa“, 8.54’ min, της Φρόσω Ζαγοραίου και της Θεατρικής Ομάδας Αστροναύτες, το “Je suis Veronica“, 3.35’ min της Doris Hakim και το “The Εnd οf a Νew Εra“, 6.30’ min της Karen Gina Georgoudis. Ενδιάμεσα στα θεματικά πάνελ παρακολουθήσαμε το ντοκιμαντέρ της Λήδας Παπακωνσταντίνου “Εργάτριες”  το οποίο πραγματεύεται την θέση των γυναικών κάτω από τις σκληρές συνθήκες που υπέστησαν σαν εργάτριες στο εργοστάσιο νηματουργίας του Δημήτρη Δασκαλάκη στις Σπέτσες πριν και μετά τον πόλεμο.

Στην πρώτη θεματική «Η επίκαιρη εμπειρία» με συντονισμό από τη Σίσσυ Βελισσαρίου, καθηγήτρια ΕΚΠΑ, αντιπρόεδρος mέta και μέλος Π.Γ. ΜέΡΑ25, οι ομιλήτριες: Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου, δημοσιογράφος της ερευνητικής ομάδας The Manifold. “Γυναικοκτονίες,”ανδρικά δικαιώματα” και η βία του μιντιακού λόγου”. Δήμητρα Γεωργιάδου, κοινωνική ανθρωπολόγος, υπ. διδ. Παν. Durham. “Επισφαλείς εργαζόμενες στην Ελλάδα των αλλεπάλληλων κρίσεων Το παράδειγμα των ιδιωτικών εκπαιδευτριών”. Yirgalem Asgedom, εκπρόσωπος της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής. “Οι μετανάστριες στην Ελλάδα και οι αγώνες τους για άδεια παραμονής και υπηκοότητα”. Γιώτα Μασουρίδου, δικηγόρος. “Η νομική-θεσμική οπισθοδρόμηση και η υλικότητα των διεκδικήσεων”. Κατερίνα Μελισσινού, κοινωνική ανθρωπολόγος, Πάντειο Πανεπιστήμιο. “Φεμινισμός και εκπαίδευση: η εμπειρία της Θεματικής Εβδομάδας”. Δήμητρα Σιαηλή, συνδικαλίστρια στο Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, μέλος σε φεμινιστικές καμπάνιες. “Το φεμινιστικό κίνημα και η καθ’ ημάς Αριστερά: τομές και ασυμβατότητες”, αναφέρθηκαν στην πρόσφατη δράση του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα τονίζοντας συμβάντα όπως την γυναικοκτονία της Ελένης Τοπαλούδη όπου το 2018 το φεμινιστικό κίνημα κάλεσε σε συνέλευση και ζήτησε για πρώτη φορά την αναγνώριση του όρου γυναικοκτονία στα ΜΜΕ και την αγόρευση της Εισαγγελέας Αριστοτελείας Δόγκα το 2020 και στα τέλη του ίδιου χρόνου όπου γίνεται ορατό το κίνημα #Metoo και στην Ελλάδα με την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου.

Στην συνέχεια αναφέρθηκαν στην υποτίμηση της φεμινιστικής οπτικής και της οπτικής του φύλου στην εργασία, στις αόρατες μορφές εργασίας των γυναικών καθώς και  την απουσία τους από την δημόσια συζήτηση για το ζήτημα της επισφαλούς εργασίας. Στην συζήτηση προστέθηκε και η θέση των μεταναστριών και προσφυγισσών στην Ελλάδα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με την μη απόκτηση άδειας παραμονής, με την αδήλωτη εργασία, την κακοποίηση και το trafficking. Δεν έλειψε από την συζήτηση η στερεοτυπική εικόνα των κοριτσιών στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και η συντηρητική αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών σε δημόσιο σχολείο στο κέντρο της Αθήνας στο πλαίσιο του θεσμού της θεματικής εβδομάδας εν όψει της παρουσίασης της ενότητας “Έμφυλες ταυτότητες, σεξισμός, ομοφοβία, τρανσφοβία”.

Άλλο ένα θέμα του φεμινιστικού κινήματος είναι πως οι κομματικές παρατάξεις αγκαλιάζουν τις διεκδικήσεις του. Σε εκείνο το σημείο έγινε μία ανασκόπηση του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος και της αριστεράς, όπου τέλος τόνισαν ότι η αριστερά εξακολουθεί να μην κηρύσσει την 8η Μάρτη απεργία, συνεχίζει στο πρότυπο άντρα-ηγέτη, οι αριστερές νεολαίες συνεχίζουν να εκπέμπουν μιλιταρισμό και ματσίλα και οι αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο μέσα στην βουλή να περνάνε χωρίς την ιδιαίτερη ενασχόληση της.

Και φυσικά στο τραπέζι προστέθηκαν η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που ναι, είναι ένα καταπληκτικό κείμενο και εργαλείο, αλλά στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται, όπως και η Οδηγία του 2017 για τα θύματα.

Τέλος αναφέρθηκαν αρκετές ομιλήτριες στο νόμο της συνεπιμέλειας ως ένα εργαλείο συντηρητικής οπισθοδρόμησης, οργανωμένο υπόγεια, ερχόμενος από πανευρωπαϊκές και διεθνείς κινήσεις όπου συμμετέχουν διαπλεκόμενοι που έχουν προνομιακή μεταχείριση σε ΜΜΕ και πρόσφατα μοιράζουν ελαφρυντικά στους γυναικοκτόνους.

Στο δεύτερο θεματικό τραπέζι “Θεωρητικές προσεγγίσεις”, με τον συντονισμό της Πάτυ Βαρδάμη, θεωρητικός τέχνης και κοινωνικών σπουδών, τομέας Φύλου και ΛΟΑΤΚΙ+ του ΜέΡΑ25 και συμμετέχουσες τις: Άντζελα Δημητρακάκη, συγγραφέας, ακτιβίστρια, αν. καθηγήτρια θεωρίας της σύγχρονης τέχνης, Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου. “Πόλεμος και μη-ειρήνη: Θέσεις και ερωτήματα για έναν μάχιμο φεμινισμό”. Γιάννα Κατσιαμπούρα, επ. καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ. “Θεωρία κοινωνικής αναπαραγωγής και πολιτικές για το γυναικείο σώμα”.Δήμητρα Κυρίλλου, πολιτικός μηχανικός, συγγραφέας και μέλος των Proud Seniors Greece. Φεμινιστικό και ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα. “Μία σύνθετη σχέση και το παρόν της”. Αλέκα Μακρή, γυναικολόγος, “Το Μωβ”. “Ελληνικό φεμινιστικό κίνημα μετά τη μεταπολίτευση: μια αποτίμηση”. Δήμητρα Τζανάκη, διδάσκουσα ΚΕΔΙΒΙΜ-Κριτικές Ανθρωπιστικές Επιστήμες, ΕΚΠΑ. “Φύλο, ευγονική και το όραμα για παγκόσμια δημοκρατία στην (ύστερη) νεωτερικότητα”.

Ακούσαμε μία λεπτομερή ανασκόπηση των τελευταίων 50 χρόνων του κινήματος. Το ενδιαφέρον του κινήματος είναι πως τα τελευταία χρόνια συντάσσεται μαζί με το μεταναστευτικό, το αναπηρικό, το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα. Πρόκειται για ένα νέο κίνημα, πολυθεματικό, πολύχρωμο με έντονες αντιπαραθέσεις, με συντροφικότητα και αλληλεγγύη σε πολλές κοινές δράσεις. Έγινε μία εκτενής αναφορά στο δικαίωμα στην άμβλωση και για την γενικότερη συντηρητική στροφή που υπάρχει στην χώρα μας αναφέροντας την αλλαγή του ονόματος της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των φύλων σε Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, τα συνέδρια γονιμότητας, την ημέρα αγέννητου παιδιού και τα πιο πρόσφατα εκπαιδευτικά βίντεο με θέμα την Προγεννητική αγωγή που στάλθηκαν στα γυμνάσια της χώρας. Από την πλευρά του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος υπάρχει η ελπίδα πως ακόμα δεν έχει ακουστεί η τελευταία λέξη για την Ζάκι, την δολοφονία του Ζάκ Κωστόπουλου.

Και τέλος δόθηκαν κάποια ερωτήματα που έχουν προκύψει από τις εσωτερικές διεργασίες του φεμινιστικού κινήματος αυτή την στιγμή με τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου ανακαλύπτουμε πως η γεωπολιτική πραγματικότητα και η “γεωγραφία” επιμέρους φεμινιστικών κινημάτων συνεπάγεται την κυριαρχία μίας κληροδοτημένης ιστορικής προοπτικής, μίας κυρίαρχης ιδεολογίας. Με δύο εξαιρετικές προτάσεις έκλεισε η τελευταία ομιλία: α) την κατάργηση των πυρηνικών όπλων, και β) την πρόταση για συμμαχία των αντιρρησιών συνείδησης με τα τρανς άτομα, αναφερόμενη στην πρόσφατη κατάσταση στον πόλεμο της Ουκρανίας για αυτές τις δύο ομάδες.

Η ημερίδα ήταν ένα βήμα για να ακουστεί το κίνημα. Ελπίζω και άλλοι φορείς να δίνουν χώρο και χρόνο όλο και περισσότερο για να μιλήσουν οι γυναίκες. Όπως είπε και η Δήμητρα Σιαηλή, χρειάζεται οι άντρες να κάνουν μερικά βήματα πίσω και να χαμηλώσουν την φωνή τους για να ακουστούμε και εμείς και να βγούμε μπροστά.