Αναζήτηση

Έχοντας επίμονα στραμμένο το βλέμμα στην έμφυλη διάσταση κάθε αυθεντικής διεκδίκησης κοινωνικής χειραφέτησης, το Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού | mέta διοργάνωσε στις 30 Μαΐου2022 στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων την ημερίδα “Φεμινισμός: Κύματα και ερωτήματα” , με τη συμμετοχή ένδεκα ομιλητριών από διαφορετικούς ακτιβιστικούς, ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς χώρους. Συνεχίζουμε την δημοσίευση εισηγήσεων με την τοποθέτηση της Δήμητρας Κυρίλλου για τη σχέση φεμινισμού και ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος

Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση στην ημερίδα του mέta. Με ανθρώπους από τη συλλογικότητά σας έχουμε βρεθεί μαζί σε μια σειρά αγώνες ενάντια στον σεξισμό, την ομοφοβία και την έμφυλη βία, με πιο πρόσφατη τη δίκη των δολοφόνων της Ζάκι, μια μάχη για την οποία πιστεύω ότι το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα και οι συμπαραστάτες του δεν έχουν πει την τελευταία λέξη.
Η οργάνωση στην οποία δραστηριοποιούμαι, «Proud Seniors Greece – Ομάδα Υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ Ατόμων 50 και Άνω» στους άξονες λειτουργίας της περιλαμβάνει, παράλληλα με την κοινωνική αλληλεγγύη στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που τη χρειάζονται, την ψυχαγωγία, και την πολιτική δράση, δηλαδή συμμετοχή και παρεμβάσεις σε θέματα που αφορούν το αντικείμενο μας, τόσο μέσα στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, όσο και προς την κοινωνία, με στόχο την απαραίτητη ορατότητα, αλλά και την προσπάθεια να αλλάξει η κατάσταση της σεξιστικής καταπίεσης και των πολύπλευρων διακρίσεων που βιώνουμε.
Επίσης, σαν αριστερός άνθρωπος, θα ήθελα να πω ότι από την ενεργή δράση στην αντικαπιταλιστική αριστερά πήρα στήριξη για να βγω «ανοιχτά και περήφανα» και για να παλέψω τον σεξισμό και την καταπίεση.
Ερχόμενη στο θέμα της συμβολής μου στην ημερίδα, πριν καταλήξω στο σήμερα θα ήθελα να θα ήθελα να ανατρέξω στην προηγούμενη ιστορική εμπειρία.

Flashback No 1
Κατά τη διάρκεια του «Δεύτερου Συνεδρίου για την Ενότητα των Γυναικών» που έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη την Πρωτομαγιά του 1970, σε μια περίοδο που το φεμινιστικό κίνημα μεσουρανούσε διεθνώς και στις ΗΠΑ, σαράντα γυναίκες κατέλαβαν τη σκηνή του podium. Φορούσαν ομοιόμορφα μπλουζάκια με τη στάμπα «Απειλή της λεβάντας» (Lavender Menace). Αυτή τη φράση είχε χρησιμοποιήσει η τότε πρόεδρος της Εθνικής Οργάνωσης Γυναικών (NOW), Μπέτυ Φρίνταν αναφερόμενη υποτιμητικά στις λεσβίες μέσα στο αμερικανικό φεμινιστικό κίνημα, όταν απέκλεισε τη συμμετοχή τους στο «Πρώτο Συνέδριο για την Ενότητα των Γυναικών». Τώρα αυτές της το ανταπέδιδαν με εύστοχο τρόπο, έχοντας οικειοποιηθεί την προσβολή: Ναι, είμαστε η «Μωβ απειλή»! Αυτό που επακολούθησε ήταν ότι το σώμα του συνεδρίου υποστήριξε τις ταραχοποιούς και το συνέδριο διακόπηκε για ένα δίωρο, στο οποίο συζητήθηκε το θέμα «Τι σημαίνει να είσαι λεσβία σε μια ετεροσεξιστική κουλτούρα». Το δεύτερο συνέδριο πήρε επίσημα αποφάσεις σχετικά με την ομοφοβία. Όσο για τις γυναίκες της «Lavender Menace», σύντομα συγκρότησαν το ρεύμα του «Ριζοσπαστικού Λεσβιανισμού» με κεντρικό σλόγκαν «Ο φεμινισμός είναι η θεωρία, ο λεσβιανισμός η πράξη».
Τι είχε συμβεί; Ασφαλώς το επίμαχο ζήτημα δεν έγκειτο στο αν η εμβληματική Μπέτι Φρίνταν (συγγραφέας του κλασικού σήμερα βιβλίου «Το γυναικείο μυστήριο») ήταν λεσβοφοβική. Η εχθρότητά της θαρρώ ότι πήγαζε από τον πραγματισμό της ηγεσίας του NOW, που πίστευε ότι για την επίτευξη των μεταρρυθμίσεων και δικαιωμάτων που διεκδικούσε ο φεμινισμός θα ήταν προτιμότερο να μην «προκαλέσει» την αμερικανική κοινωνία συγχρωτιζόμενος με «αντρογυναίκες» και με συμπεριφορές που τότε θεωρούντο «ακραίες». Ήταν άρα λιγότερο (ως καθόλου) υπόθεση ύπαρξης ουσιαστικού ανταγωνισμού δυο καταπιεζόμενων κοινωνικών ομάδων μεταξύ τους και περισσότερο ζήτημα στρατηγικής για την κατάκτηση δικαιωμάτων και την υπέρβαση της καταπίεσης. Αυτή η πολιτική γραμμή διαπερνούσε τόσο το γυναικείο, όσο και το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα. Μέχρι τότε, η κυρίαρχη στρατηγική στόχευε στο να γίνουν τα αιτήματα αποδεκτά από την πλειοψηφία της αμερικανικής κοινωνίας, και παρόμοια τακτική ακολουθούσαν και οι αρχέγονες ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις, Mattachine Society και Daughters of Bilitis (DOB), όταν πραγματοποιούσαν πικετοφορίες σε υπεράσπιση της κοινότητας. Προσπαθούσαν να πείσουν τον μέσο όρο ότι η ομοφυλόφιλη σεξουαλικότητα δεν είναι ανωμαλία, να μην σοκάρουν, ήταν πάντα ευπρεπώς ντυμένες και κτενισμένες…
Έρχομαι λοιπόν στην σχέση των κινημάτων.
Και τα δυο κινήματα είχαν γεννηθεί μέσα στις αντιφατικές συνθήκες που κληρονόμησε στις ΗΠΑ η μεταπολεμική περίοδος και ο ψυχρός πόλεμος από τη μια, και μεγάλες κοινωνικοπολιτικές ανατροπές από την άλλη: το κίνημα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, το κίνημα για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τα πολιτικά αποκρυσταλλώματα που έφερναν στις αποσκευές τους, κύρια τη «Νέα Αριστερά» (New Left) και το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων. Η συνάντηση με τον Μάη του ’68 και την εξέγερση του Stonewall σάρωσε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονταν και λειτουργούσαν οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι την προηγούμενη περίοδο και επέφερε εκ θεμελίων ανατροπές. Η πιο κομβική κατά τη γνώμη μου συμπυκνώνεται στον εξεγερσιακό χαρακτήρα και κωδικοποιείται στο σύνθημα του Gay Liberation Front (GLF): «Δεν είμαι εγώ ανώμαλος, αλλά το σύστημα που με αποκαλεί έτσι». Τίθεται έτσι το ζήτημα ότι χρειάζεται να αλλάξει η κοινωνία.
Βέβαια, εκτιμώ ότι η πάλη τόσο ενάντια στη σεξιστική καταπίεση, όσο και η ίδια αλλαγή της κοινωνίας είναι υπόθεση συνολικότερων συσχετισμών, πολιτικών και κοινωνικών, όχι των φεμινιστριών μόνο, ούτε βέβαια των λεσβιών (ή των γκέι ανδρών κ.ο.κ) και κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν ευοδώθηκε, ούτε θα μπορούσε. Αυτό που ακολούθησε ήταν η απώλεια του στρατηγικού στόχου και ο κατακερματισμός των κινημάτων σε πολλαπλές διαιρέσεις: μεταρρυθμίστριες, ριζοσπάστριες φεμινίστριες, σοσιαλίστριες φεμινίστριες, αυτόνομες και, αντίστοιχα, συνεχόμενες διασπάσεις στο GLF. Μια πανσπερμία από αυτόνομες δράσεις, ομίλους, νησίδες αυτογνωσίας και αυτοανάλυσης, με αναφορά κύρια τα μεσαία λευκά κοινωνικά στρώματα που μπορούσαν να ακολουθήσουν και εμφανής αποσυσπείρωση για τις μαύρες ακτιβίστριες, από τις οποίες πάντως προέκυψε μια γόνιμη κριτική, η «Κολεκτίβα του Ποταμού Κομπαχί», πρόδρομος της διάσημης σήμερα θεωρίας της διαθεματικότητας (intersectionality).
Θα ήταν άδικο να μην αναγνωριστεί ότι η κινηματική δράση έφερε αλλαγές και κατακτήσεις: το δικαίωμα στις ελεύθερες εκτρώσεις που σήμερα βρίσκεται σε κίνδυνο, τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου.
Περισσότερο από όλα, θα έλεγα, αμφισβητήθηκε ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονταν και απεικονίζονταν οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες, οι τρανς, αλλά και οι σεξουαλικές σχέσεις και αναπτύχθηκε ανοιχτή κριτική στα στερεότυπα με τα οποία μεγάλωσαν οι μεταπολεμικές γενιές.

Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα
«Η ομοφυλοφιλία είναι ανθρώπινη δυνατότητα» δήλωνε το ΑΚΟΕ, το πνευματικό παιδί του Stonewall που έφτασε αργοπορημένα στην Ελλάδα κατά τη μεταπολίτευση. Με έμπνευση από το κίνημα του Μάη και την αναδυόμενη επαναστατική αριστερά, αναπόφευκτα ακολούθησε την πορεία της τελευταίας, αφού όμως πρώτα αφήσει τη σφραγίδα του στον χάρτη των μεταπολιτευτικών αγώνων. Χαρακτηριστικά, ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος αναφέρει ότι στον εορτασμό του Πολυτεχνείου του 1977, συνδικαλιστές της ΕΦΕΕ τραμπούκισαν τα μέλη του ΑΚΟΕ στην οδό Στουρνάρα, όμως με την παρέμβαση των «αριστεριστών», το πανό του ΑΚΟΕ βάδισε τελικά πλάι στις κόκκινες σημαίες.
Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και ο ερχομός του HIV/Aids μας γύρισαν και πάλι προς τα πίσω, αλλά πριν συμβεί αυτό, το πρωτοεμφανιζόμενο κίνημα και τα περιοδικά «Αμφί» και «Κράξιμο» τάραξαν τα θολά νερά της «αγίας» ελληνικής οικογένειας και της μάτσο κουλτούρας.
Πιο σημαντική χειροπιαστή νίκη ήταν ο αγώνας κατά του κατάπτυστου νόμου περί αφροδισίων νοσημάτων που κατέληξε σε νίκη (ουσιαστικά «ξεδόντιασμα» του νόμου) και σοβαρή πολιτική ήττα για την κυβέρνηση Ράλλη που το κατέβασε.
Αντίστοιχη ήταν η πορεία και του γυναικείου κινήματος (στην οποία αναφέρθηκε εκτενώς η προηγούμενη ομιλήτρια, Αλέκα Μακρή).

FlashbackNo 2
Αν αναζητήσουμε τις ρίζες της καταπίεσης και των αντιστάσεων στην επιβολή της θα πρέπει να πάμε πολύ πίσω στην ιστορία και τις διάφορες ερμηνείες της. Για το σύγχρονο κίνημα σεξουαλικής απελευθέρωσης το αρνητικό ορόσημο εντοπίζεται στην καθιέρωση του όρου «ομοφυλόφιλος» από έναν ψυχίατρο στη Γερμανία στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτό σηματοδότησε για πρώτη φορά ότι δεν καταδικάζεται απλά η ομοερωτική σεξουαλική πράξη, αλλά επιβάλλεται στιγματισμός και δίωξη του ατόμου. Νομοθετικά θεσπίζεται η παράγραφος 175 (και αργότερα175α) του γερμανικού Ποινικού Κώδικα. Με παρόμοιο βρετανικό νόμο, τον νόμο Laboucher, το 1895 ο Όσκαρ Ουάιλντ οδηγείται στη φυλακή.
Παρατηρούμε ότι ο στιγματισμός και η ποινικοποίηση επιβλήθηκε από τα πάνω και όχι γενικά από την κοινωνία. Θεωρώ σωστή τη μαρξιστική ερμηνεία ότι το κράτος και η αστική τάξη έσπευσαν στην υπεράσπιση του θεσμού της πυρηνικής οικογένειας, ως κυττάρου για την αναπαραγωγή της εργατικής τάξης, αλλά και της αστικής ιδεολογίας, και ως μέσο πειθάρχησης στην κοινωνία. Την ίδια περίοδο οι γυναίκες ωθήθηκαν (συχνά βίαια και παρά την αντίστασή τους) έξω από την παραγωγή, ώστε να ασχοληθούν αποκλειστικά με τα καθήκοντα της ανατροφής των παιδιών και της συντήρησης του οικοδομήματος της πυρηνικής οικογένειας. Η σύγχρονη καταπίεση (με τις μορφές που πήρε, γιατί ασφαλώς προϋπήρχε και δεν γεννήθηκε στον καπιταλισμό) συγκροτήθηκε σε αυτήν την περίοδο, διαπερνά όλες τις κοινωνικές τάξεις, αλλά βασικά ο στόχος της είναι ο έλεγχος της εργατικής τάξης.
Ο σεξισμός, δηλαδή η θεωρητικοποίηση της κατωτερότητας των γυναικών και του «παρά φύσιν» της ομοφυλοφιλίας, αναδείχθηκε στο απαραίτητο ιδεολόγημα, που μέχρι σήμερα διαιρεί την εργατική τάξη με κριτήριο το φύλο και τη σεξουαλική προτίμηση, κατά αντιστοιχία με τα ιδεολογήματα του φυλετικού ρατσισμού και του μισοαναπηρισμού. Και ενώ (κατά την γνώμη μας) πρόκειται για αστική επινόηση που επιβάλλεται από την κρατική εξουσία, ως ιδεολογία διαχέεται στην κοινωνία μέσω του συνολικού ελέγχου των μηχανισμών του αστικού κράτους (εκπαίδευση, εκκλησία, τύπος κλπ.). Σαν τέτοια, θεωρώ λάθος το να ταυτίζεται με την εκμετάλλευση, την απόσπαση υπεραξίας από την καπιταλιστική τάξη σε βάρος της εργατικής τάξης, ωστόσο είναι σφιχτά δεμένη με την κυριαρχία της πρώτης πάνω στη δεύτερη.
Ιστορικά η αριστερά (τουλάχιστον μέχρι το 1934) δεν υποτίμησε την καταπίεση, υπερασπίστηκε τους ομοφυλόφιλους και τις γυναίκες. Μέσα στο Γερμανικό SPD, ο πρωτοπόρος ερευνητής και αρχέγονη queer φιγούρα Μάγκνους Χίρσφελντ, με την «Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή» (1897) και το Ινστιτούτο Σεξουαλικών Ερευνών στο Βερολίνο του 1920 αγωνίστηκαν για την κατάργηση των ομοφοβικών νόμων. Λίγο ανατολικότερα η Ρώσικη Επανάσταση του 1917 και η άμεση αποποινικοποίηση με προεδρικά διατάγματα κάθε αξιόποινης σεξουαλικής πράξης (τηρώντας την αρχή μη ανάμειξης του κράτους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών) πρόβαλε μια διαφορετική στρατηγική: όχι μόνο την αποδοχή της ομοερωτικής συμπεριφοράς από την κοινωνία, αλλά και την αλλαγή της ίδιας της κοινωνίας, ώστε πια να μην σηματοδοτεί κάτι αποκλίνον. Επαναστατικά μέτρα εφαρμόστηκαν στην πρώιμη σοβιετική Ρωσία και σε σχέση με τη θέση των γυναικών (αυτόματο διαζύγιο, ελεύθερες και δωρεάν εκτρώσεις, ίση αμοιβή για ίση εργασία κ.ά.), ίδρυση ειδικού «Γραφείου γυναικών» (Zhenotdel).
Όλα τα παραπάνω ανατράπηκαν και σαρώθηκαν από μαύρα πισωγυρίσματα. Η άνοδος των ναζί στη Γερμανία και η ανάδυση του σταλινισμού στην ΕΣΣΔ σήμαναν το σάρωμα των κατακτήσεων και την επιστροφή στο «μαύρο». Στρατόπεδα συγκέντρωσης για τα ροζ και μαύρα τρίγωνα (ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες), στρατόπεδα αναμόρφωσης στη σταλινική Ρωσία. Τα τελευταία δυστυχώς κληροδότησαν μια καταστροφική πολιτική άποψη σε ολόκληρα τμήματα της Αριστεράς στη Δύση, ότι η ομοφυλοφιλία είναι εγωκεντρισμός, μικροαστική παρέκκλιση, δεν έχει σχέση με τον απλό λαό, κ.ο.κ.
Τα πισωγυρίσματα διήρκεσαν πολύ περισσότερο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Σύμμαχοι νίκησαν τις δυνάμεις του Άξονα, αλλά οι κοινωνίες που αναδύθηκαν και στην Ανατολή και στη Δύση υπήρξαν βαθιά συντηρητικές, με την πυρηνική οικογένεια στο κέντρο, είτε να καταναλώνει ασύστολα, είτε να οικοδομεί τον κρατικό καπιταλισμό στο ανατολικό μπλοκ. Αυτή την κατάσταση κληρονόμησαν τα κινήματα του 1968-69 στα οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως.

Σήμερα
Με σημείο καμπής την ανάδυση του κινήματος ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, στη στροφή του 2000 και μέχρι σήμερα, το γυναικείο και τα ΛΟΑΤΚΙ/Queer κίνημα βρίσκονται σε άνοδο και είναι αντιμέτωπα με σοβαρές προκλήσεις. Η διάθεση που εκφράζεται από τις γυναίκες και τους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους βρίσκεται στον αντίποδα των πολιτικών που ασκούν κράτη και κυβερνήσεις.
Θα δώσω επιγραμματικά μερικά παραδείγματα: Η απεργιακή 8 Μάρτη με έμπνευση από το διεθνές κίνημα είναι μια κατάκτηση που μπορεί να ενισχυθεί περισσότερο, κινητοποιώντας την συλλογική δύναμη μέσα στους χώρους εργασίας και τα συνδικάτα. Το ελληνικό #metoo άνοιξε ένα καπάκι που ήθελαν να κρατήσουν ερμητικά κλειστό, καταγγέλλοντας τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις στον χώρο του θεάματος και των media και οδήγησε στις δίκες Λιγνάδη και λοιπών. Η πικρή δικαίωση για τη δολοφονία της Έλενας Τοπαλούδη, οι αντιδράσεις στην συγκάλυψη των πλούσιων βιαστών της Γεωργίας Μπίκα, για την οποία βρεθήκαμε την περασμένη Παρασκευή στο δρόμο.
Την ίδια στιγμή ωστόσο, η θέση των γυναικών στην εργασία παραμένει πιο κακοπληρωμένη και επισφαλής, ενώ κατακτήσεις μιας προηγούμενης περιόδου όπως οι νόμιμες και δωρεάν εκτρώσεις έχουν μπει στο στόχαστρο διεθνώς και στην Ελλάδα. Η ακύρωση του διαβόητου «συνεδρίου» για την γονεϊκότητα και της χρήσης υλικού της εταιρίας προγεννητικής αγωγής που ήθελε να φέρει η Κεραμέως στα σχολεία είναι δείγμα για το ότι υπάρχει δύναμη στη μεριά αυτών που αντιστέκονται.

ΛΟΑΤΚΙ+: Ένα βήμα μπρος δυο πίσω
Η κατάσταση στο κίνημά μας θα έλεγα ότι περιγράφεται σχηματικά από την ετυμηγορία της δίκης των δολοφόνων της Ζάκι: Καταδίκη των 2 δολοφόνων μεν, αλλά οι αστυνομικοί που εμπλέκονται στη δολοφονία έμειναν στο απυρόβλητο. Άλλο πρόσφατο παράδειγμα είναι η απαγόρευση «θεραπειών» μεταστροφής με διατάξεις που την αυτοακυρώνουν και εξαιρούν βασικά μέρη του προβλήματος, όπως ο ρόλος της Εκκλησίας. Αναφέρω λοιπά «συνήθη» περιστατικά όπως αυτό της άρνησης από ιερωμένο σε τρανς γυναίκα συσσιτίου στην Καλλιθέα, ή της νηπιαγωγού που απολύθηκε επειδή είναι τρανς, κ.ά.
Δεν μπορούμε να υποτιμάμε ούτε την καθημερινή ρητορική μίσους από περσόνες της alternative right που υπάρχουν και μέσα στην ίδια την κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας. Παραδείγματα είναι ζητήματα όπως η «ευλογιά των πιθήκων» και η σφαγή στο Τέξας άνοιξαν ένα νέο ομοφοβικό οχετό, στα ταμπλόϊντ και όχι μόνο.
Μια διαπίστωση: Σήμερα υπάρχει μεγαλύτερη συνέργεια ανάμεσα στο γυναικείο και ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα και αυτό είναι ορατό, κυρίως στους αγώνες. Αυτή δεν ήταν δεδομένη, ούτε εύκολη, καθώς για δεκαετίες είχε μεσολαβήσει κινηματική κάμψη και κάποιες φορές αυτοαναφορικότητα εντός των ακτιβιστών-ριών των επιμέρους κινημάτων, πιστεύω ότι τίποτα δεν συμβαίνει σε κενό, αλλά σε συνάρτηση με τις ιστορικές και πολιτικές εξελίξεις.
Σε αυτές τις θετικότερες συνθήκες υπάρχουν ζητήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε: Ουσιοκρατικές αντιλήψεις για το σώμα, την ταυτότητα φύλου και τη φυλομετάβαση (transition) εύκολα οδηγούν σε αποκλεισμούς με το πρόσχημα του κινδύνου απώλειας κεκτημένων μιας κοινωνικής ομάδας από κάποια άλλη. Το γνωστό παράδειγμα των trans exclusionary radical feminists (TΕRFs) δεν οδηγεί σε ενδυνάμωση ούτε του ενός κομματιού ούτε του άλλου, αντίθετα βοηθά την πλευρά του κράτους στη χειραγώγηση και των δυο και δυσφημίζει την εικόνα των κινημάτων απελευθέρωσης. Το ότι μέχρι στιγμής αυτή η άποψη δεν ευδοκίμησε στην Ελλάδα είναι δείγμα ωριμότητας του γυναικείου και ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.
Αντίστοιχο, πιο «δύσκολο» ιδεολόγημα είναι πιστεύω η ισλαμοφοβική αντίληψη που έχουν κατά καιρούς αναπτύξει κομμάτια του φεμινιστικού και ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος σε σχέση με τις μουσουλμανικές κοινότητες μεταναστών, προσφύγων κλπ., ως de facto φορέων οπισθοδρόμησης στα κεκτημένα των δυτικών χωρών. Αν και το θέμα ξεφεύγει από τη θεματική που συζητάμε και χρήζει εκτενέστερης ανάλυσης, χρειάζεται και εδώ μια επισήμανση ότι, οι επιθέσεις στα κεκτημένα έρχονται από τις κυβερνήσεις (εν προκειμένω των δυτικών κρατών) και όχι από τα κομμάτια της κοινωνίας με τη μικρότερη ισχύ.
Όλα αυτά τα αντιφατικά εκτιμώ ότι δείχνουν τα προχωρήματα που έχουμε κάνει ως κινήματα. Ό,τι κερδίσαμε δεν μας το χάρισε καμιά κυβέρνηση, ήταν αποτέλεσμα αγώνων, των δικών μας, αλλά και της κοινωνίας, γιατί προφανώς δεν δρούμε σε γυάλα, αλλά σε συνθήκες που διαμορφώνονται από τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.
Η αριστερά έχει να παίξει ρόλο ενωτικά, να αναδείξει και να στηρίξει τις διεκδικήσεις μας, όχι μόνο μέσα στο κοινοβούλιο, αλλά στον δρόμο και μέσα στην κοινωνία.
Σαν κινήματα είμαστε πιο ορατά από ποτέ, και γιατί το παλέψαμε και γιατί μια νέα γενιά το εφαρμόζει στην πράξη, το έχει κατακτήσει. Η ρευστότητα στην ταυτότητα φύλου είναι διάχυτη και δημιουργεί τις προϋποθέσεις η κοινωνία να βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. Το κίνημα #MeToo αποτελεί κομμάτι της απάντησης στο μισογυνισμό.
Χωρίς περιθώρια για εφησυχασμούς, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στα ανοιχτά μέτωπα, το στοίχημα ξανατίθεται: Και για τα δικαιώματα και για την αλλαγή της κοινωνίας.

mέta | The Centre for Postcapitalist Civilisation, DiEM25 and Progressive International gladly announce their decision to jointly endorse and support the “It’s Time to Open the Black Boxes” project.

—

We invite you to explore the updated website opentheblackboxes.org, in which submission is now available in over 15 languages and to participate in the two current open calls: our ongoing “Shape the World with your Word”, along with “In the Era of War”, by contributing your own two words.

Initiated in 2012 by the nonprofit organization Vital Space and the artist Danae Stratou, “Open the Black Boxes” is an international, collaborative, multilingual, participatory and continuously upgraded platform, offering real-time cultural and statistical material online for public use.

Via visually engaging formats, the open-source platform reflects an ever-changing portrait of contemporary society, eliciting from all over the world one-word responses that highlight collective fears and/or aspirations on any given subject and conjuncture. The project investigates the space between art, democracy and political action by raising awareness on present challenges, attaining global outreach and by focusing on how society responds directly to its most pressing issues

“It’s Time to Open the Black Boxes” invites people across the world to submit online a single word in reply to one of two questions:

“What threatens you the most?”

“What are you most eager to preserve?”

At a time marked by war, multiple crises, a global pandemic, economic uncertainty, social and environmental disasters, we find ourselves in the clasps of multiple fears. We are in need of expression, and Digital Media offers the most liberating and ecological space for this action. When put together, these single words help paint a magnificently insightful picture of our priorities, offering an opportunity to explore our shared public space, our shared fears, our shared aspirations, thus helping us visualise in condensed form our angst and the hope that springs from it at the current juncture.

Gathered without intermediaries, the words become a valuable record of our time. Combining new technologies with art practices can open the public dialogue at this critical time to promote direct and advanced democratic practices.

The statistics presented, and their constant flow, serve as raw materials for artists, researchers, and everyone who wants to make sense of the present crises and reimagine our future.

By jointly endorsing and supporting “It’s Time to Open the Black Boxes”, mέta, DiEM25, and Progressive International are firstly enabling the project to grow thus gathering vital data on how society responds directly to its most pressing issues and simultaneously they are given a tool to widely disseminate their views, receive valuable feedback and propose concrete news ways of deepening public participation through artistic means.

Since 2016 the project has already offered visual and participatory material presented at many of DiEM25’s events throughout Europe as well as run specific open calls, in synch with particular campaigns by our movement, and presented the resulting artistic video projections at the ΜeΡΑ25 launch events in Athens and Berlin.

efsyn | Μάκης Σολωμός

Ο Ξενάκης, του οποίου γιορτάζουμε φέτος τα 100 χρόνια (αν και γεννήθηκε ίσως το 1921 κι όχι το 1922), είναι ο ριζικά πρωτότυπος δημιουργός που πραγματοποίησε μια εκπληκτική καλλιτεχνική επανάσταση. Εισήγαγε τις μαθηματικές πιθανότητες για να συνθέσει μουσική μαζών, μετέφερε στη μουσική κι άλλα επιστημονικά εργαλεία (όπως τη μαθηματική θεωρία παιχνιδιών, τα κυψελοειδή αυτόματα κτλ.), προχωρώντας προς αυτό που ονόμασε «συμμείξεις τέχνης και επιστήμης». Ταυτόχρονα, έγινε πρωτοπόρος στη νέα σύλληψη της μουσικής ως σύνθεσης του ήχου και όχι ως σύνθεση με ήχους (όπως είναι παραδοσιακά η μουσική), εισήγαγε νέες ηχητικές μορφολογίες (όπως τις «δενδρώσεις»), επεξεργάστηκε τη χωροποίηση του ήχου και άλλα πολλά. Καινοτόμησε επίσης και στις μουσικές τεχνολογίες όντας ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικό υπολογιστή στη μουσική, έχοντας εφεύρει την κοκκοειδή σύνθεση του ήχου, τη στοχαστική σύνθεση του ήχου, το UPIC (όπου σχεδιάζουμε τον ήχο) κτλ. Τέλος υπήρξε και ο γνωστός πολυκλαδικός καλλιτέχνης των πολυτόπων.

Πολύ πιθανόν η καλλιτεχνική αυτή επανάσταση να είναι η μεταφορά μιας άλλης επανάστασης, πολιτικής: της «νικηφόρας επανάστασης που χάθηκε». Ως γνωστό, ο Ξενάκης συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση. Πρώτα με τους φοιτητές: «Ημουν στην οργάνωση του Πολυτεχνείου μαζί με τον Κώστα Φιλίνη, τον Γρηγόρη Φαράκο. Και αναμείχθηκα σε όλους τους αγώνες, έγινα μέλος της Πανσπουδαστικής Επιτροπής, γραμματέας της ΕΠΟΝ Πολυτεχνείου το 1943-44»(1), μας λέει. Στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά της καταναγκαστικής εργασίας «ήμουνα πάντα μπροστά μπροστά»(2), γράφει, όπως το επιβεβαιώνει μια φωτογραφία που έχουμε από τη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1942. Στα Δεκεμβριανά, παίρνει τα όπλα και γίνεται ομαδάρχης του περίφημου Λόχου σπουδαστών του ΕΛΑΣ που θα μετονομαστεί λόχος Λόρδος Μπάυρον. Θα τραυματιστεί σοβαρά την 1η Ιανουαρίου 1945: «Παραλίγο να μείνω […] Ηρθε μια διαταγή. Δεν συμφωνούσα καθόλου, αλλά επειδή υπήρχε κομματική πειθαρχία, υπάκουσα. Ηταν η τελευταία φορά που υπάκουσα σε μια διαταγή. Μου ζήτησαν να πάω να καταλάβω ένα τετράγωνο. Ημουν σίγουρος ότι δεν άξιζε τον κόπο, ότι ήταν μια τελείως ανόητη, απελπιστική υπόθεση, γιατί γνωρίζαμε ήδη, δεδομένης της θέσης του εχθρού και της γενικότερης κατάστασης του μετώπου στην Αθήνα, ότι το παιχνίδι είχε τελειώσει. […] Είχα βάλει όλους τους άντρες μου όπου χρειαζόταν. Ηρθαν οι Αγγλοι με τανκς, άρχισαν να πυροβολούν και εκεί τραυματίστηκα. Δίπλα μου ήταν ένας νεαρός άνδρας και μια νεαρή γυναίκα, αυτουνού το κεφάλι του είχε χαθεί, η νεαρή γυναίκα ήταν νεκρή. Εγώ, δεν ένιωθα τίποτα εκτός από ένα τεράστιο αντικείμενο φυτεμένο στο πρόσωπο: ένα θραύσμα από όλμο στο μάτι και το μάγουλο»(3). Οταν βγει από το νοσοκομείο, θα καταφέρει να τελειώσει τις σπουδές του -σπουδές πολιτικού μηχανικού– και θα συνεχίσει την πολιτική δράση. Από τον φάκελο της αστυνομίας, που δημοσίευσε η «Εφημερίδα των Συντακτών» τον προηγούμενο Μάιο, μαθαίνουμε την ημερομηνία όπου τον καλούν για στράτευση, Ιούλη του 1947. Εκεί μαθαίνει τι τον περιμένει, δηλαδή η Μακρόνησος, και το σκάει. Τελικά θα καταφέρει να αποδράσει από την Ελλάδα και να φτάσει στη Γαλλία τον Νοέμβρη του 1947. Στην Ελλάδα, θα καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο για «πολιτική τρομοκρατία», ποινή η οποία θα μετατραπεί αργότερα σε «δεκαετή κάθειρξη επί λιποταξία» και θα του αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα (η οποία θα του επιστραφεί μόνο με τη πτώση της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, το 1974).

Φτάνοντας στη Γαλλία, ο Ξενάκης δεν θα ξεχάσει την Ελλάδα και τους αγώνες που έδωσε, παρότι θα έχει πολύ σκληρά λόγια για τη πολιτική του ΚΚΕ («Θα μπορούσαμε, θα έπρεπε να τους είχαμε σπρώξει [τους Βρετανούς] αμέσως στη θάλασσα. […] Υπήρχε αναμονή, έλλειψη απόφασης, έλλειψη στρατηγικής […] και τελικά μετά τη θλιβερή ιστορία του Δεκεμβρίου 1944 […] όλο το κίνημα έχασε, στρατιωτικά και πολιτικά»(4). Στα πρώτα του μουσικά έργα στη Γαλλία, θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τη μουσική για να εκφραστεί, όπως κάνουμε π.χ. όταν μελοποιούμε ποίηση. Σ’ αυτά τα έργα, η μουσική του είναι ήδη καινοτόμα, αλλά περιορισμένα: προσπαθεί κατά κάποιο τρόπο να γίνει ο Μπάρτοκ της Ελλάδας, δηλαδή να χρησιμοποιήσει ταυτόχρονα στοιχεία της παράδοσης και στοιχεία μοντερνισμού. Στο τελευταίο πρώιμο του έργο, που έγραψε έναν άλλο Δεκέμβρη, τον Δεκέμβρη του 1953, το «Σταμάτης Κατωτάκης, Καθιστό» -έργο που παίχτηκε για πρώτη φορά στο συμπόσιο Xenakis 22, στο Πολυτεχνείο, τον προηγούμενο Μάιο– χρησιμοποιεί τρίφωνες ηπειρώτικες πολυφωνίες (ελάχιστα γνωστές εκείνη την εποχή) για να μελοποιήσει ένα δικό του κείμενο το οποίο αναφέρεται στον φοιτητή Σταμάτη Κατωτάκη που κυνήγησαν οι Γερμανοί μέσα στο Πολυτεχνείο, πριν τον εκτελέσουν στο Χαϊδάρι.

Τον ίδιο Δεκέμβρη του 1953 -μάλλον μόλις τελειώνει το «Σταμάτης Κατωτάκης» σαν να απελευθερώνεται με αυτό το έργο από το χρέος που έχει απέναντι στους παλιούς τους συντρόφους – ο Ξενάκης ξεκινά το πρώτο του αναγνωρισμένο έργο, τις περίφημες «Μεταστάσεις». Είναι το έργο όπου πλάθει τον ηχητικό κόσμο που θα τον χαρακτηρίσει, έναν κόσμο εντελώς καινούργιο. Το έρεισμά του, μας λέει ο ίδιος, είναι οι τεράστιες διαδηλώσεις της Κατοχής: «Ποτέ δεν θα ξεχάσω τον σταθερό, ρυθμικό θόρυβο εκατό χιλιάδων ανθρώπων να μετασχηματίζεται σε ένα είδος φανταστικής αταξίας… Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι μια μέρα όλα αυτά θα έβγαιναν ξανά στην επιφάνεια και θα γίνονταν μουσική: οι “Μεταστάσεις”»(5). Εδώ λοιπόν δεν χρησιμοποιεί τη μουσική για να εκφραστεί: είναι η ίδια η μουσική που γίνεται έκφραση. Πλάθοντας τις «ηχητικές μάζες» που θα χαρακτηρίσουν πλέον το μουσικό του έργο, μεταφέρει στη μουσική την ανθρώπινη εμπειρία που έζησε στην Κατοχή και στα Δεκεμβριανά.

Κι έτσι λοιπόν πραγματοποιείται η μεταφορά από τον χώρο της πολιτικής στον χώρο της μουσικής, χώρο στον οποίο θα μπορούσε να πει κανείς ότι, με τον Ξενάκη, έχουμε μια «νικηφόρα επανάσταση»!

Εκδήλωση: Ιάννης Ξενάκης: ο ήχος που γεννήθηκε από μια έκρηξη της Ιστορίας. Μουσικές διασταυρώσεις επί σκηνής Ωδείο Αθηνών, Κυριακή 18 Δεκέμβρη, ώρα 20.00 Μουσική και συζήτηση με τους Παύλο Αντωνιάδη, Ορέστη Καραμανλή, Μάκη Σολωμό, Γεωργία Σπυροπούλου, MC Yinka. Συντονισμός Κώστας Ράπτης.

Διοργάνωση: Το mέta | Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού

  1. Ιάννης Ξενάκης, «Αυτοβιογραφικό», στο Ιάννης Ξενάκης, «Κείμενα περί μουσικής και αρχιτεκτονικής», κριτική έκδοση Μάκης Σολωμός, μετάφραση Τίνα Πλυτά, Αθήνα, Ψυχογιός.
  2. Ιάννης Ξενάκης στο Henry-Louis de La Grange, «Entretiens avec Xenakis», ανέκδοτο, 1972
  3. Ιάννης Ξενάκης στο Henry-Louis de La Grange, όπ. παρ., σελ. 47 και 51
  4. Ιάννης Ξενάκης στο Henry-Louis de La Grange, όπ. παρ., σελ. 46
  5. Ιάννης Ξενάκης στο Μπάλιντ Αντρας Βάργκα, «Συνομιλίες με τον Ιάννη Ξενάκη», μετάφραση Αλέκα Συμεωνίδου, Αθήνα, Ποταμός, 2004, σελ. 72.

Για δεύτερο -κατά σειρά- καλοκαίρι, το mέta, Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού διοργάνωσε το “mέta-μπουλούκι”: μια περιοδεία ανά την Ελλάδα η οποία, συνδυάζοντας διαφορετικές τέχνες και διαφορετικές καλλιτεχνικές γλώσσες, προτείνει το πνεύμα της συλλογικής γιορτής ως κατάσταση αυτοδικαίως πολιτική – στο φόντο της κρίσης, της πανδημίας, της πολεμικής φρενίτιδας και συνολικά της μεταβατικής εποχής που ζούμε. Όχι ως εκτόνωση, αλλά ως συνειδητή χειρονομία πλησιάσματος και άρσης των στεγανών ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια της χώρας, την “υψηλή” και την “λαϊκή” τέχνη, τον θεωρητικό προβληματισμό και την πολιτιστική δράση.


Η φετινή επέτειος των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή στρέφει το νου μας σε παλιές και νέες μορφές ξεριζωμού και μας εμπνέει να διασταυρώσουμε ιστορίες, ελληνικές και μη, της προσφυγιάς, της μετανάστευσης, αλλά και της εγχώριας σημερινής μας δυστοπίας, σε κλίμα άλλοτε περίσκεψης, άλλοτε περιπαικτικής αυθάδειας και άλλοτε ευφρόσυνης ανάτασης. Για να αποδειχθεί ότι κοινή είναι η μοίρα των λαών.

Το ευρύ κοινό σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Χανιά, Ηράκλειο και Αθήνα, είχε την ευκαιρία να χαρεί την Αυγερινή Γάτση που με το ακορντεόν και τη φωνή θα πατήσει σε μονοπάτια και δρόμους που συνδέουν ανατολή και δύση μεταφέροντας τραγούδια για Σμυρνιές που βίωσαν τον ξεριζωμό, τη μοναξιά και την εγκατάσταση στο νέο /ξένο τους τόπο.
Ακολούθησε ο Δημήτρης Μυστακίδης, με την τριαντάχρονη διαδρομή στο ρεμπέτικο και τη λαϊκή κιθάρα, ο οποίος στην παράσταση “Amerika” ξεδιπλώνει μέσα από τραγούδια, διηγήσεις και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό την -τόσο επίκαιρη σε νέους καιρούς προσφυγιάς και μετανάστευσης γύρω μας- ιστορία, τους αγώνες, τη δημιουργία και τις ιδιαίτερες τεχνικές των Ελλήνων μεταναστών μουσικών στην Αμερική του 20ού αιώνα.
Τέλος, τη σκυτάλη πήρε το σχήμα των Σπύρου Γραμμένου και Κωνσταντίνου Πουλή, με τη συνοδεία του τραγουδοποιού Γιάννη Ταυλά, σε έναν λοξό σχολιασμό της πραγματικότητας, με κιθάρες, μπουζούκια, λαούτα, μαντολίνα, με πολύ μπρίο αλλά και με αναδρομές που φθάνουν στο ρεμπέτικο και παραδοσιακό τραγούδι.

Τα κέρδη από το “mέta-μπουλούκι” διατέθηκαν στο Habibi Works, μια πρωτοποριακή προσπάθεια για τη στήριξη των προσφύγων, και όχι μόνο, στον Κατσικά Ιωαννίνων. Πρόκειται για ένα διαπολιτισμικό πολυχώρο παραγωγής και μόρφωσης που ακολουθεί τις αρχές της αλληλέγγυας οικονομίας και της αυτο-οργάνωσης, στηριζόμενος αποκλειστικά στο crowdfunding.

Την Τρίτη 29 Νοεμβρίου, Διεθνή Ημέρα Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό, το mέta, Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού διοργάνωσε στον κινηματογράφο “Τριανόν” μονοήμερο κινηματογραφικό φεστιβάλ υπό τον τίτλο “Στον καθρέφτη της Παλαιστίνης: Εικόνες και ήχοι μιας καθημερινής μάχης για αξιοπρέπεια και ελευθερία”.

https://metacpc.org/activities/palestine-mirror-2/

Πρόκειται για την δεύτερη κατά σειρά χρονιά που το mέta τιμά, με οδηγό το καλλιτεχνικό έργο Παλαιστινίων δημιουργών, τους αγώνες του παλαιστινιακού λαού, τους οποίους κρίνει, σε πείσμα των όσων ισχυρίζεται ο κυρίαρχος λόγος, ως κεντρικής σημασίας για κάθε προσπάθεια διαμόρφωσης μιας δικαιότερης κοινωνίας στη γειτονιά μας και διεθνώς.

περισσότερα έδω: https://www.youtube.com/watch?v=W7zW2RCXKwM

Το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου στις 6μ.μ., οι εκδόσεις ΤΟΠΟΣ και το mέta | Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού σας καλούν στο Red ‘n’ Noir (Δροσοπούλου 52, Κυψέλη) για την παρουσίαση του βιβλίου «ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ: Μια νέα οικονομία για έναν καλύτερο κόσμο» (πρόλογοι: Noam Chomsky και Γιάνης Βαρουφάκης).

Το βιβλίο παρουσιάζουν και συζητούν:

Λίγα λόγια για το βιβλίο:

Η ζωή υπό τον καπιταλισμό: Αχαλίνωτη εξουθενωτική άρνηση για τους πολλούς δίπλα στον βδελυρό πλουτισμό των ολίγων. Υλική στέρηση, αποκλεισμός και υποτίμηση. Ποδοπατημένη η αξιοπρέπεια. Το βιβλίο του Michael Albert Χωρίς αφεντικά συνηγορεί υπέρ της σύλληψης και κατόπιν οργάνωσης μιας νέας οικονομίας. Το προτεινόμενο όραμα ονομάζεται συμμετοχική οικονομία. Στηρίζεται στην αυτοδιαχείριση, την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ποικιλομορφία και τη βιωσιμότητα. Αποτελεί μιαν άσκηση στην απόρριψη του ελιτισμού και της αλαζονείας, του αυταρχισμού και του ανταγωνισμού, της ομογενοποίησης. Το Χωρίς αφεντικά προτείνει φυσικά παραγωγικά Κοινά, αυτοδιαχείριση από όλους όσοι εργάζονται, εισόδημα ανάλογα με το χρόνο και τη σκληρότητα της εργασίας σε θέσεις με κοινωνική αξία που παρέχουν σε όλους τους οικονομικούς δρώντες συγκρίσιμα μέσα και τη διάθεση να συμμετέχουν στις αποφάσεις που τους επηρεάζουν. Επιπλέον προτείνει μια διαδικασία συμμετοχικού προγραμματισμού στην οποία η φροντίδα και η αλληλεγγύη είναι το νόμισμα της συλλογικής και ατομικής επιτυχίας.

Ο Michael Albert είναι ιδρυτής και μέλος της συντακτικής επιτροπής του Z Magazine καθώς και του αντίστοιχου διαδικτυακού τόπου, ZNet. Η ριζοσπαστικοποίηση του Albert έλαβε χώρα στη δεκαετία του 1960. Η πολιτική του δραστηριοποίηση, από τότε και μέχρι σήμερα, κυμαίνεται από τοπικά, περιφερειακά και εθνικά εγχειρήματα και εκστρατείες οργάνωσης έως την από κοινού ίδρυση του South End Press, του ZMagazine, του ZMediaInstitute και του ZNet, μαζί με δημόσιες διαλέξεις, δημοσιεύσεις, κλπ. Ο Albert είναι συγγραφέας 21 βιβλίων. Αυτά περιλαμβάνουν το παρουσιαζόμενο No Bosses: A New Economy for a Better World (Zero Books, 2021), Fanfare for the Future (ZBooks), Remembering Tomorrow (Seven Stories Press), Realizing Hope (Zed Press) και Parecon: Life After Capitalism (Verso).

Ο συγγραφέας του βιβλίου Michael Albert στέλνει το εξής μήνυμα με την αφορμή της ελληνικής έκδοσης και της βιβλιοπαρουσίασης στην Αθήνα:

«Χαίρομαι απεριόριστα με την ελληνική μετάφραση και έκδοση του βιβλίου μου ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ: Μια Νέα Οικονομία για Έναν Καλύτερο Κόσμο από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ σε συνεργασία με το υπέροχο Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού, το mέta. Η Ελλάδα, όπως και τόσες άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ όπου ζω, δεν αντιμετωπίζει μόνο ένα πραγματικά επικίνδυνο οικονομικό, πολιτικό και οικολογικό μέλλον, αλλά και τη δυνατότητα για ένα δίκαιο, αυτοδιαχειριζόμενο και πράσινο μέλλον. Τόσο οι Έλληνες όσο και, νομίζω, οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο έχουν αρχίσει να το συνειδητοποιούν. Έτσι, το ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ στην ελληνική γλώσσα είναι απολύτως επίκαιρο. Όπως ο συγγραφέας κάθε βιβλίου, έτσι και εγώ φυσικά θέλω να φτάσουν όσο το δυνατόν ευρύτερα οι ιδέες που περιέχει το ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ: να αξιολογηθούν κριτικά, να βελτιωθούν, να διαχυθούν. Αλλά όταν έχεις να κάνεις με ένα βιβλίο που παρουσιάζει ένα μετακαπιταλιστικό όραμα, αυτή η επιθυμία είναι πραγματικά το κυρίως ζητούμενο. Δομώντας σε ήδη υπάρχουσες προτάσεις και επιδιώκοντας να υποστηρίξει ζητούμενα με μελλοντική προοπτική, ένα βιβλίο όπως αυτό έχει αξία μόνο στο βαθμό που διευκολύνει και προωθεί περαιτέρω τον στοχαστικό στρατηγικό ακτιβισμό τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον. Αυτό πρεσβεύει το mέta αλλά και το ίδιο το βιβλίο ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ. Ελπίζω να αποδειχθεί χρήσιμο στην Ελλάδα, όπως ελπίζω να αποδειχθεί χρήσιμο οπουδήποτε οι άνθρωποι προσπαθούν να προχωρήσουν πέρα από τον καπιταλισμό.»

Michael Albert

ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ

Ντοκιμαντέρ on the ground του Παλαιστίνιου φωτογράφου Ayman Abu Ramuz και του Νοτιοαφρικανού φωτογράφου Dan Bitman για λογαριασμό του Vice News στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Το Vice παρακολουθεί τους Παλαιστίνιους που κινδυνεύουν να εκδιωχθούν από τα σπίτια τους στη συνοικία Sheikh Jarrah, προκειμένου αυτά να δοθούν σε εποίκους. Η ανταποκρίτρια Hind Hassan μιλά με κατοίκους που καταφεύγουν σε δικαστικούς αγώνες και διαδηλώνουν, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν επιθέσεις από τις ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις, συλλήψεις, κατ’ οίκον έρευνες, ξυλοδαρμούς και απόπειρες κατάληψης από εποίκους.
Το Inside the Battle for Jerusalem κέρδισε δύο βραβεία EMMY (Καλύτερης Φωτογραφίας και Καλύτερης Ειδησεογραφικής Κάλυψης).

ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ

Η ταινία πραγματεύεται την ιστορία του Taqi Sabateen, γνωστού Παλαιστίνιου καλλιτέχνη γκράφιτι από τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, ο οποίος εκφράζει την απογοήτευσή του απέναντι στην κατοχή, τα σημεία ελέγχου, το διαχωριστικό τείχος, και χρησιμοποιεί την τέχνη του και προσωπικές ιστορίες της ζωής του ως εργαλείο αντίστασης.

Η Aleen Shoufani είναι κινηματογραφίστρια γεννημένη στην Χάιφα. Σπούδασε κινηματογράφο και τηλεόραση στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ (2019-2020). Εργάστηκε ως νοσηλεύτρια. Συμμετείχε σε διάφορες παραγωγές ως σπουδάστρια. Η πρώτη της ταινία, το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους “Taqi”, δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών κινηματογραφικών σπουδών της με δικά της έξοδα και βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Στοκχόλμης, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Boden, στο Vienna Films Awards, στο Prisma Film της Ρώμης, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ταγκόρ και στα Βραβεία Κινηματογράφου Νάπολης.

Συντελεστές: Taqi Sabateen, Yusra Sabateen, Israa Sabateen, Elyaa Sabateen, Jolan Sabateen.

Σκηνοθεσία: Aleen Shoufani

Παραγωγοί: Aleen Shoufani, Elias Shoufani

Κινηματογράφηση: Said Jomaa, Sigal Zegman, Aleen Shoufani

Μοντάζ: Wafi Khalil

Ηχογράφηση: Aleen Shoufani

Ηχολήπτης: Sari Matar

Μουσική: Elias Garzuzi

“Son Of The Streets” (2020, 34’) του Mohammed Almughanni

ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ

Ο Khodor είναι ένα παιδί 13 ετών, του οποίου η οικογένεια προσπαθεί να του εκδώσει έγγραφο ταυτότητας που να αποδεικνύει την ύπαρξή του και να του δίνει το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τη μετακίνηση εκτός του παλαιστινιακού προσφυγικού καταυλισμού της Shatila στη Βηρυτό του Λιβάνου. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκαλύπτονται πολλά από τα παλιά μυστικά της οικογένειας.

Ο σκηνοθέτης, σεναριογράφος και κινηματογραφιστής Mohammed Almughanni γεννήθηκε το 1994 στη Γάζα. Απέκτησε το πτυχίο και το μεταπτυχιακό του στη σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Σχολή Κινηματογράφου του Łódź στην Πολωνία, που ανέλαβε και την παραγωγή του “Son of the Streets”. Τα τελευταία χρόνια γύρισε ταινίες σε διάφορες περιοχές του κόσμου, όπως η Κούβα, η Παλαιστίνη, η Δανία, η Κίνα, η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Πολωνία και η Γερμανία. Είναι δημιουργός ντοκιμαντέρ και αφηγηματικών ταινιών, μεταξύ των οποίων οι ταινίες “Blacklisted” (2021), “Son Of The Streets” (2020), “Falafala” (2019), “Operation” (2018), “Where’s the Donkey” (2018), “Shujayya” (2015), και “Halawan” (2012). Οι ταινίες του επιλέχθηκαν και βραβεύτηκαν σε πολυάριθμα κινηματογραφικά φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο.

Σενάριο, σκηνοθεσία, φωτογραφία και μοντάζ: Mohammed Almughanni

Το “Son Of The Streets” βραβεύθηκε στο Jihlava Film Festival της Πράγας, στο Sehsüchte International Student Film Festival του Βερολίνου, το Popoli e Religioni Terni Film Festival της Ιταλίας, το Festival Ciné Palestine του Παρισιού, Long Story Short Film Festival του Βρότσλαβ, το Panorama des cinémas du Maghreb et du Moyen-Orient του Παρισιού και το Liberation DocFest Bangladesh της Ντάκα.

Ομιλία του καθηγητή Guy Standing στην παρουσίαση της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου του “Το Πρεκαριάτο: Η νέα επικίνδυνη τάξη“, στο πλαίσιο της νέας εκδοτικής σειράς του mέta | Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού με τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ. Χαιρετισμοί από τη Δανάη Στράτου, πρόεδρο του mέta, και τον Βαγγέλη Γεωργακάκη, εκδότη του ΤΟΠΟΥ. Σύντομη εισαγωγή για την κατάσταση στην Ελλάδα από τον Δρ Σωτήρη Μητραλέξη, συνδιευθυντή του mέta.

Στο δεύτερο μέρος, ο Guy Standing και ο Γιάνης Βαρουφάκης συζητούν μεταξύ τους και με το κοινό για ΤΟ ΠΡΕΚΑΡΙΑΤΟ στην Αθήνα, σε συντονισμό Σωτήρη Μητραλέξη.

Μετάβαση στο περιεχόμενο