COP-OFF, μια εναλλακτική συνδιάσκεψη για το κλίμα με συμμετέχοντες τον Noam Chomsky, την Ann Pettifor και τον Γιάνη Βαρουφάκη

Στον απόηχο του COP26, το  DiEM25, διοργάνωσε το COP–OFF, μια εναλλακτική συνδιάσκεψη για το κλίμα με συμμετέχοντες τον Noam Chomsky, φιλόσοφο και μέλος του συμβουλευτικού οργάνου του DiEM25, την Ann Pettifor, οικονομολόγο και τον Γιάνη Βαρουφάκη, οικονομολόγο και συνιδρυτή του DiEM25.  Στη συζήτηση που φιλοξενήθηκε χθες στο κανάλι του DiEM25 στο youtube, ο Γιάνης Βαρουφάκης χαρακτήρισε τη συνδιάσκεψη της Γλασκόβης ως φιάσκο, ως απάτη και ως μια ακόμα χαμένη ευκαιρία, που διαφημίστηκε  ως μια τελευταία ευκαιρία για την ανθρωπότητα για να μην περάσει το σημείο χωρίς επιστροφή για την κλιματική καταστροφή.

Ο Noam Chomsky στην παρέμβασή του χαρακτήρισε όσα ακούσαμε στο COP26 ως ωραία λόγια και υποσχέσεις, χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, κάτι το οποία ήταν βέβαια αναμενόμενο. Προέταξε την ανάγκη μαζικής οργανωμένης λαϊκής αντίδρασης  και αντίστασης. Για τον Chomsky το σημαντικό με το COP26 ήταν αυτό που έγινε στους δρόμους και αποτελεί την ελπίδα της ανθρωπότητας, ενώ αν δεν εμπλακούν και δραστηριοποιηθούν ακόμα περισσότεροι άνθρωποι, ιδίως οι  νέοι, αυτή η ελπίδα μπορεί να εξαφανιστεί και τότε να προσεγγίσουμε τον υποδειγματικό άνθρωπο από τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου, που συνεχίζει να αγωνίζεται ακόμα και όταν ξέρει ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Αυτό που κάνουν οι νέοι στους δρόμους της Γλασκόβης είναι η ελπίδα για το μέλλον. Ο ίδιος επεσήμανε τον ρόλο των ΗΠΑ στην κλιματική καταστροφή, ιδίως κατά την περίοδο της διακυβέρνησης από τον Τραμπ, κατά την οποία, όπως είπε, βαδίζαμε ολοταχώς προς την άβυσσο, ενώ τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, να αποτελέσει αντίρροπη δύναμη, καθώς έχει και την ικανότητα και τα μέσα. Τόνισε την επείγουσα ανάγκη λήψης μέτρων μέσω άσκησης πίεσης σε αυτούς που παράνομα έχουν τον πλούτο ώστε να τον δαπανήσουν με τρόπο που θα αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση, ενώ ταυτόχρονα υποστήριξε ότι χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια πιο δίκαιη κοινωνία, να προχωρήσουμε σε συστημική αλλαγή. Αυτή είναι η δουλειά που έχουμε μπροστά μας. Σύμφωνα με το Noam Chomsky το ζητούμενο δεν είναι η εθνικοποίηση των εταιρειών κοινής ωφέλειας, αλλά η ένωση των εργαζόμενων σε παγκόσμια κλίμακα για να αποκρούσουν την θεμελιώδη επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτή η αλλαγή πρέπει να γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο γιατί μόνο σε αυτό το επίπεδο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, την πανδημία, τον πυρηνικό πόλεμο. Ή θα εργαστούμε γι’ αυτά μαζί ή είμαστε καταδικασμένοι. Η αρχή μπορεί να γίνει με την αποτίναξη της ιδέας ότι πρέπει να είμαστε υποταγμένοι σε ένα αφεντικό.

Η Ann Pettifor, με τη σειρά της, αναφέρθηκε στη νεολαία που κατανοεί την ανάγκη για συστημική αλλαγή, κάτι που η δική της η γενιά δεν κατανόησε. Δήλωσε θυμωμένη για το αποτέλεσμα του COP26 αλλά και γιατί έχουμε επιτρέψει στους εαυτούς μας να ακολουθούμε την ατζέντα που θέτει το παγκόσμιο κεφάλαιο, το οποίο θέτει έναν άπιαστο στόχο και στη συνέχεια συζητά στη βάση αυτού του στόχου, χωρίς να αναζητά τις αναγκαίες αλλαγές σε συστήματα και πολιτικές. Υποστήριξε ότι  μπορούμε να αντλήσουμε ελπίδα από το γεγονός ότι έχουμε και στο παρελθόν μεταμορφώσει την παγκόσμια οικονομία, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πόσο στενά συνδεδεμένα είναι οικοσύστημα και το διεθνές οικονομικό σύστημα. Χρειάζεται πολιτική θέληση, όπως είπε, καθώς και πνευματική και πολιτική ηγεσία. Υποστήριξε ότι οι αριστεροί  και οι προοδευτικοί γενικότερα δεν είναι έτοιμοι για το τι θα πρέπει να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό όταν έρθει η επόμενη κρίση. Κατά τη γνώμη της η απάντηση σε αυτό είναι η Πράσινη Νέα Συμφωνία, δηλαδή η υποταγή του παγκοσμιοποιημένου οικονομικού συστήματος προς το συμφέρον των τοπικών και εθνικών κοινωνιών, όπου η δημοκρατική λογοδοσία είναι εφικτή. Αυτό που χρειάζεται είναι να καταλύσουμε τον καπιταλισμό, η επεκτατικότητα του οποίου βασίζεται στο ότι έχει αποσπαστεί ο καπιταλισμός από τη ρυθμιστική λογοδοσία. Σύμφωνα με την Pettifor, πρέπει οι αγορές να σταματήσουν να κυβερνούν τις κοινωνίες και απέναντι στην παγκοσμιοποίηση του πλούτου πρέπει να αντιτάξουμε την διεθνοποίηση του εργατικού δυναμικού.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, τέλος, υποστήριξε ότι όσοι έχουν τον έλεγχο του συστήματος μπορούν να αλλάξουν τα πάντα, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τίποτα δεν θα αλλάξει. Κατά το παρελθόν, το σύστημα που καταστρέφει τον πλανήτη αντέδρασε βίαια εναντίον του εαυτού του από ένστικτο  αυτοσυντήρησης. Αυτό όμως που χρειάζεται τώρα είναι μια αντίστοιχη μνημειώδης αλλαγή, εναντίον του συστήματος όμως, και όχι προς όφελός του. Ο Γιάνης Βαρουφάκης απέδωσε την κλιματική καταστροφή σε τρεις παράγοντες, τρεις διαδικασίες: α) Το ένα είναι το πρόβλημα του «λαθρεπιβάτη». Εκείνου δηλαδή που αφήνει  τους άλλους να κάνουν όσα δαπανηρά πρέπει να γίνουν προκειμένου να σωθεί ο πλανήτης, κι αν εκείνοι τα καταφέρουν θα επιβιώσει κι αυτός. Αν δεν τα καταφέρουν δεν θα είναι αυτός το κορόιδο που θα το  έχει καταφέρει γι’ αυτούς. β) Το δεύτερο πρόβλημα αφορά στην αποτυχία συντονισμού. Ενώ υπάρχουν τα χρήματα, η αναγκαία τεχνολογία και οι ανάγκες των ανθρώπων, αυτά τα τρία δεν συντονίζονται μεταξύ τους. γ) Το τρίτο πρόβλημα είναι ο καπιταλισμός και η εμπορευματοποίηση των πάντων, ακόμα και όσων δεν έχουν τιμή αλλά έχουν αξία. Η Πράσινη Νέα Συμφωνία είναι σημαντική γιατί μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα του «λαθρεπιβάτη» και την έλλειψη συντονισμού, εφόσον την επιβάλουμε σε αυτούς που έχουν την εξουσία. Όμως δεν επιλύει το πρόβλημα του καπιταλισμού. Γι’ αυτό πρέπει να ξανασκεφτούμε το σύστημα, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Σύμφωνα με τον Γιάνη Βαρουφάκη, η διεθνοποίηση της εργασίας δεν είναι χωρίς προηγούμενο. Το τελευταίο παράδειγμα είναι πρόσφατο και αφορά στο πιο προηγμένο στάδιο τεχνολογίας, που είναι η δημιουργία του internet. Το πρόβλημα ξεκινά τη στιγμή που ο Μπέζος παίρνει αυτούς τους πόρους για να φτιάξει την αυτοκρατορία του. Γι’ αυτό χρειάζεται να συγκρουστούμε χωρίς οίκτο με τα συμφέροντα που κατέχουν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα πάνω στις ταυτότητές μας, στην ανθρώπινη υπόστασή μας.