“Εξοργισμένοι” καλλιτέχνες της Documenta για τη λογοκρισία ταινιών υπέρ της Παλαιστίνης

Σε ανοιχτή επιστολή που συνυπογράφουν 100 άτομα και οργανώσεις αναφέρεται ότι το συμβουλευτικό σώμα της διοργάνωσης έχει παραποιήσει κάθε κριτική στο Ισραήλ ως αντισημιτική.

Μια ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύθηκε στο e-flux αυτό το Σαββατοκύριακο και συνυπογράφεται από σχεδόν 100 άτομα και οργανώσεις της “κοινότητας lumbung” της Documenta 15 καταδικάζει τους υπεύθυνους της έκθεσης επειδή επέτρεψαν να επικρατήσει ένα “εχθρικό περιβάλλον” στη διεθνή διοργάνωση σύγχρονης τέχνης που φιλοξενείται στο Κάσελ της Γερμανίας.

Το πιο πρόσφατο αδίκημα στο οποίο απαντά η επιστολή είναι μια προκαταρκτική αξιολόγηση, η οποία δημοσιεύτηκε από το συμβουλευτικό σώμα της Documenta αυτόν τον μήνα και συνιστά τη λογοκρισία μιας προβολής ταινίας της κολλεκτίβας Subversive Film. Σύμφωνα με δελτίο τύπου, η επιτροπή κατέληξε σε συναίνεση ότι το “πιο επείγον καθήκον” ήταν να σταματήσει αμέσως η προβολή του Tokyo Reels Film Festival (TRFF), μιας σειράς φρεσκο-αποκαταστημένων ταινιών που γυρίστηκαν αρχικά μεταξύ της δεκαετίας του ’60 και του ’80 και διερευνούν την ιαπωνική και παλαιστινιακή αντι-ιμπεριαλιστική αλληλεγγύη. Σε μια δήλωση από πλευράς των επιμελητών που υποβλήθηκε στην έκθεση, η Subversive Film αποκάλεσε αυτές τις ταινίες “μαχητικό κινηματογράφο”. Επί του παρόντος, ο ιστότοπος της Documenta συνεχίζει να αναφέρει δύο επερχόμενες προβολές του TRFF για τα βράδια της 14ης και της 21ης Σεπτεμβρίου.

Σε απάντηση στο αίτημα του Hyperallergic για σχολιασμό, ο συντονιστής Τύπου της Documenta 15 έστειλε την ακόλουθη δήλωση: “Η διεύθυνση της Documenta και η ruangrupa έλαβαν γνώση της αξιολόγησης της επιτροπής. Η ruangrupa, ως καλλιτεχνική διεύθυνση της Documenta 15 έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να αποφασίσει και δεν επιθυμεί να ακολουθήσει τη σύσταση για την προσωρινή αφαίρεση του έργου Tokyo Reels by Subversive Film από την έκθεση”.

Το συμβουλευτικό σώμα έκρινε τις ταινίες, καθώς και τις ομιλίες που συνόδευαν τις προβολές, ως ακατάλληλες. “Αυτό που είναι άκρως προβληματικό στο εν λόγω έργο δεν είναι μόνο οι ταινίες, οι οποίες περιέχουν αντισημιτικά και αντισιωνιστικά στοιχεία, αλλά και τα σχόλια που παρεμβάλλονται μεταξύ των ταινιών, τα οποία νομιμοποιούν το μίσος για το Ισραήλ και την εξύμνηση της τρομοκρατίας στο αρχικό υλικό μέσω της άκριτης συζήτησης”, διαπίστωσε το συμβούλιο. Ακολούθως επέκρινε τη “μονόπλευρη” απεικόνιση των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων στις ταινίες και του χαρακτηρισμού του Ισραήλ ως “φασιστικού”. Η δήλωση του συμβουλίου επικαλέστηκε τον ορισμό του αντισημιτισμού της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA) ως επιχείρημα για το ότι το TRFF έχει αντισημιτικό χαρακτήρα.

Η ανοιχτή επιστολή της 10ης Σεπτεμβρίου (υπογεγραμμένη από την επιμελητική ομάδα ruangrupa της Documenta 15, την παλαιστινιακή καλλιτεχνική κολεκτίβα The Question of Funding και την Subversive Film, οι οποίες έχουν γίνει στόχος κατηγοριών για αντισημιτισμό κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της διεξαγωγής της Documenta 15) αντιτίθεται στην ετυμηγορία του συμβουλευτικού σώματος.

“Δεν αποδεχόμαστε τους ισχυρισμούς της προκαταρκτικής έκθεσης, που αναπαράγει χωρίς ντροπή κακογραμμένους ισχυρισμούς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ομοίως, η έκθεση στερείται επιστημονικών αποδείξεων, ακαδημαϊκών αναφορών, αυστηρής επιχειρηματολογίας και ακεραιότητας”, αναφέρεται στην ανοιχτή επιστολή. Οι συγγραφείς αμφισβητούν συγκεκριμένα τον ορισμό του αντισημιτισμού που δίνει η Διεθνής Συμμαχία Μνήμης του Ολοκαυτώματος, υποστηρίζοντας ότι παραποιεί οποιαδήποτε κριτική στο Ισραήλ ως αντισημιτική, και καταγγέλλουν την κατηγοριοποίηση του Συμβουλίου του TRFF ως “προπαγάνδα”.

“Η απλουστευτική τους έννοια της ‘προπαγάνδας’ επιτρέπει ένα απατηλό επιχείρημα ότι η κριτική του κράτους του Ισραήλ είναι υποκίνηση μίσους για έναν ολόκληρο λαό – αυτή είναι μια πολύ σοβαρή κατηγορία που μας σοκάρει και μας πληγώνει”, συνεχίζει η επιστολή, επαναλαμβάνοντας την υποστήριξή τους στους Εβραίους “συντρόφους”, με τους οποίους είναι ενωμένοι στον αγώνα κατά του ισραηλινού κράτους.

Πέρα από την αντίκρουση του επιχειρήματος του συμβουλευτικού σ΄βματος, η ανοιχτή επιστολή επικρίνει το ρόλο της Documenta στην καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος, στο οποίο οι καλλιτέχνες και οι επιμελητές έχουν υποστεί μια αδυσώπητη εκστρατεία συκοφάντησης. “Είμαστε εξοργισμένοι, είμαστε εξαντλημένοι, αλλά ο αγώνας μας θα συνεχιστεί”, αναφέρεται.

Η Documenta δεν απάντησε στο άμεσο αίτημα του Hyperallergic για σχολιασμό.

Τον Αύγουστο, οι μέτοχοι της Documenta συγκρότησαν μια “επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή” αποτελούμενη από επτά ακαδημαϊκούς με εξειδίκευση στους τομείς του αντισημιτισμού, της μετα-αποικιοκρατίας και του δικαίου της τέχνης, “υπό το πρίσμα αντισημιτικών περιστατικών” που φέρεται να έλαβαν χώρα στην έκθεση. “Τα επαναλαμβανόμενα αντισημιτικά μοτίβα που παρατηρήθηκαν στη Documenta 15 καταδεικνύουν τη συνεχή επικαιρότητα και αναπαραγωγή του αντισημιτισμού. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο, τα αντισημιτικά περιστατικά και η σχετική υποδοχή και εκδηλώσεις να επανεξεταστούν και να εξεταστούν από την επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή”, δήλωσε η Άνγκελα Ντορν, υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης, Έρευνας, Επιστημών και Τεχνών της Έσσης, όταν ανακοινώθηκε η σύσταση του συμβουλίου.

Αυτή η εξέλιξη στην Documenta 15, η οποία κλείνει σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, είναι το τελευταίο κεφάλαιο μιας δημόσιας διαμάχης μεταξύ επιμελητών, καλλιτεχνών και διοργανωτών της έκθεσης, η οποία συνεχίζεται από πριν καν ανοίξει η έκθεση. Οι κατηγορίες περί αντισημιτισμού ήρθαν για πρώτη φορά στην επιφάνεια τον Μάιο, όταν γερμανικά μέσα ενημέρωσης υιοθέτησαν τους ισχυρισμούς ενός φιλοϊσραηλινού μπλόγκερ ότι οι επιμελητές και οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην Documenta 15 ήταν αντισημίτες. Μια ανοιχτή επιστολή, που απαντούσε τότε σε αυτούς τους ισχυρισμούς, τους χαρακτήρισε “κακόπιστες προσπάθειες απονομιμοποίησης των καλλιτεχνών”. Στα τέλη Μαΐου, απειλητικοί βανδαλισμοί εμφανίστηκαν σε εκθεσιακούς χώρους που σχετίζονταν με το The Question of Funding. Στα τέλη Ιουνίου, η Documenta αφαίρεσε το έργο τέχνης με τίτλο “People’s Justice” της ινδονησιακής συλλογικότητας Taring Padi από την έκθεσή της, αφού έγινε αντικείμενο ελέγχου για αντισημιτικές απεικονίσεις. Η πρώην διευθύντρια Sabine Schormann παραιτήθηκε στα μέσα Ιουλίου.

Πηγή: hyperallergic.com

Μετάφραση: Ντόρις Χακίμ